Podział majątku wspólnego jest konsekwencją wspólności majątkowej, która powstaje wskutek zawarcia związku małżeńskiego. Sam podział majątku może odbyć się jeszcze w czasie trwania małżeństwa lub po rozwodzie. Sprawy o podział majątku są zazwyczaj trudne i czasochłonne, w tym artykule postaramy się przybliżyć temat podziałów majątku i wyjaśnić wszelkie związane z tym zawiłości.

Sposoby podziału majątku wspólnego

Sposób podziału majątku wspólnego, zależy w dużej mierze od sytuacji prawnej oraz woli stron. Podstawowe sposoby podziału majątku to:

1. Podział umowny – strony same ustalają, w jaki sposób majątek ma zostać podzielony.
2. Orzeczenie sądowe – sąd decyduje, w jaki sposób majątek ma zostać podzielony, gdy strony nie są w stanie osiągnąć porozumienia.

Umowny podział majątku wspólnego

Umowny podział majątku wspólnego to rodzaj podziału majątku dokonywany na drodze porozumienia między małżonkami. Strony same ustalają, jak majątek ma zostać podzielony, a porozumienie zawierają w formie umowy. Należy pamiętać, że jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość to umowa powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość.

Umowny podział majątku wspólnego wymaga porozumienia między stronami i podjęcia decyzji co do podziału każdej rzeczy, którą strony mają w posiadaniu. W umowie powinny zostać określone prawa i obowiązki każdej ze stron, a także sposób rozliczenia podziału.

Taki podział majątku wspólnego ma przewagę nad podziałem przez sąd, ponieważ strony mają większy wpływ na ostateczny wynik, co może prowadzić do większej satysfakcji z podziału. Niestety nie zawsze jest on możliwy ze względy na bardzo częste konflikty pomiędzy byłymi małżonkami.

Czym jest i co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Majątek wspólny to majątek, który został nabyty w czasie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej. Do majątku wspólnego małżonków zalicza się zarówno majątek ruchomy (np. samochody, meble, sprzęt elektroniczny), jak i nieruchomy (np. nieruchomości, działki).

Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS.

Skład majątku osobistego każdego z małżonków

Składniki majątku osobistego to m.in.:

• Wszystko co mieliśmy przez zawarciem małżeństwa.
• Dobra odziedziczone w trakcie małżeństwa.
• Darowizny.
• Nagrody.
• Udziały w spółce cywilnej. Jeżeli małżonek jest wspólnikiem w spółce cywilnej, to przysługujący mu udział wchodzi w skład jego majątku osobistego. Dotyczy to również sytuacji, gdy spółka cywilna powstała już w trakcie trwania małżeństwa i gdy udziały w niej zostały pokryte z majątku wspólnego małżonków.

Majątek wspólny – co podlega podziałowi?

W chwili zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa. Oznacza to, że jeżeli nie została zawarta intercyza to wszystkie nabyte składniki majątku stanowią wspólną własność małżonków (za wyjątkiem majątku osobistego).

Podział majątku przed rozwodem

Podziału majątku wspólnego można dokonać jeszcze przed rozwodem, podział jest wtedy dokonywany na podstawie umowy pomiędzy małżonkami. W umowie tej określa się, który składnik majątku przypada każdemu z małżonków, a także sposób podziału ewentualnych długów. Umowa ta musi być sporządzona na piśmie i podpisana przez obie strony.

Jeżeli w skład majątku wchodzą nieruchomości to konieczne staje się udanie do notariusza i sporządzenie aktu notarialnego, w którym określony zostanie sposób podziału majątku.

Warto jednak pamiętać, że przed podjęciem decyzji o sposobie podziału majątku wspólnego, należy dokładnie przeanalizować stan majątku oraz możliwości jego podziału, a także skonsultować się z prawnikiem, który pomoże w rozwiązaniu ewentualnych wątpliwości.

Jak przebiega sądowy podział majątku wspólnego?

Sądowy podział majątku to proces podziału majątku dokonywany przez sąd na wniosek jednej ze stron, gdy strony nie są w stanie osiągnąć porozumienia w sprawie podziału majątku. Przebieg postępowania sądowego zależy od konkretnego przypadku, ale ogólny schemat postępowania jest następujący:

1. Wniosek o podział majątku – jedna ze stron składa wniosek do sądu o podział majątku.
2. Wyznaczenie terminu rozprawy – sąd wyznacza termin rozprawy, na której zostanie rozpatrzony wniosek o podział majątku.
3. Sporządzenie inwentarza – przed rozprawą strony muszą sporządzić spis wszystkich składników majątku, który ma zostać podzielony.
4. Rozprawa – podczas rozprawy strony przedstawiają swoje stanowiska i dowody, a sąd dokonuje podziału majątku.
5. Wydanie postanowienia – sąd wydaje postanowienie w sprawie podziału majątku, w którym określa, jak majątek ma zostać podzielony.
6. Wykonanie postanowienia – po wydaniu postanowienia strony mają obowiązek dokonać podziału zgodnie z ustaleniami sądu.

Podział majątku po rozwodzie przez sąd może być długim i skomplikowanym procesem, dlatego warto, aby nad całym procesem czuwał prawnik wyspecjalizowany w podziałach majątku.

Jak przebiega sądowny podział majątku po rozwodzie?

Podział majątku po rozwodzie to zazwyczaj długi i żmudny proces, kluczowe znaczenie ma tutaj nastawienie samych stron postepowania. Zwykle byli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia w kwestiach podziału majątku po rozwodzie. Zaognione spory o to w jaki sposób podzielić majątek niestety przedłużają postepowanie i sprawiają, że może ono potrwać nawet kilka lat.

Szczególnie problematyczne mogą być rozbieżności co do wyceny składników majątku wspólnego. Jeżeli strony nie są w stanie same dojść do porozumienia w sprawie wyceny składników majątku, wtedy sąd powołuje biegłego. Zadaniem biegłego jest obiektywnie wycenić przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa.

Najczęściej stosowanym podejściem jest wycena poszczególnych składników majątkowych na dzień wyceny.

W przypadku nieruchomości, wycena może być oparta na wartości rynkowej nieruchomości lub kosztach ich odtworzenia, w zależności od rodzaju nieruchomości i okoliczności. W przypadku ruchomości, takich jak samochody, sprzęt AGD czy narzędzia, wartość wyceny może być oparta na aktualnych cenach rynkowych lub na wartości odnowienia lub odtworzenia.

Ustalenie wartości majątku podlegającego podziałowi

W przypadku kiedy małżonkowie nie są w stanie sami dojść do porozumienia w kwestii ustalenia wartości dzielonego majątku. Niezbędne może okazać się powołanie biegłego.

Biegły powołany do wyceny majątku wspólnego po rozwodzie ma za zadanie dokonać niezależnej i rzetelnej wyceny majątku małżonków w celu podziału go między strony rozwodu. Biegły ten powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w dziedzinie wyceny nieruchomości, ruchomości oraz innych składników majątku, takich jak udziały w spółkach czy prawa własności intelektualnej.

W ramach swojej pracy biegły przeprowadza oględziny i analizy majątku, sporządza dokumentację fotograficzną, uzyskuje niezbędne dokumenty i informacje, a następnie na podstawie zebranych danych dokonuje obiektywnej wyceny majątku. Wycena ta uwzględnia stan i wartość każdego elementu majątku małżonków, a także bieżące rynkowe ceny i tendencje.

Biegły powołany do wyceny majątku wspólnego po rozwodzie ma obowiązek działać w sposób bezstronny i uczciwy, a jego praca powinna być oparta na fachowej wiedzy i doświadczeniu.

Po sporządzeniu wyceny, biegły przedstawia ją sądowi, który na jej podstawie dokonuje podziału majątku między małżonków.

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym

Art. 43 § 1 k.r.o. stanowi, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Oznacza to, że podział majątku po rozwodzie powinien odbyć się „po połowie”. Istnieją jednak sytuacje kiedy nierówne podziału majątku są możliwe.

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków możliwe jest wówczas, gdy spełnione są następujące przesłanki:

-małżonek wystąpił z takim żądaniem;

-wystąpiły „ważne powody”;

-małżonkowie w różnym stopniu przyczyniali się do powstania bądź powiększania majątku wspólnego.

Spełnienie wszystkich powyższych przesłanek jest podstawą do nierównego podziału majątku wspólnego. Sąd najczęściej ustala udziały kiedy jedno z małżonków ewidentnie nie przyczyniło się do powiększania majątku wspólnego, a wręcz go uszczuplało. Podstawą do ustalenia nierównych udziałów może być hazard, alkoholizm lub narkomania jednego z małżonków.

Czy orzeczenie o winie wpływa na podział majątku po rozwodzie?

Samo orzeczenie o winie nie ma wpływu na podział majątku po rozwodzie. Małżonek z którego winy nastąpił rozpad małżeństwa ma takie samo prawo do swojej połowy majątku jak drugi z małżonków.

Natomiast w przypadku kiedy przyczyną rozwodu było wspomniane wcześniej trwonienie majątku wspólnego, istnieje możliwość dokonania nierównych podziałów. W przypadku kiedy jesteśmy zainteresowani nierównym podziałem majątku po rozwodzie, należy skonsultować się z prawnikiem lub prawniczką, którzy pomogą określić podstawy prawne dla takiego podziału. Specjaliści pomogą ustalić najlepszy sposób działania, uwzględniając indywidualną sytuację finansową, rodzinne i małżeńskie okoliczności, a także obowiązujące przepisy prawne.

Spłaty i dopłaty a podział majątku wspólnego

Ze spłatą ma do czynienia kiedy jeden z małżonków otrzymuje cały majątek wspólny. W takim przypadku małżonek, któremu przypadł majątek, jest zobowiązany do zapłaty drugiemu małżonkowi równowartości przydzielonego majątku.

Dopłata natomiast oznacza sytuację, w której jeden z małżonków otrzymuje majątek o niższej wartości niż drugi małżonek. W takim przypadku drugi małżonek jest zobowiązany do zapłaty małżonkowi, któremu przypada majątek o mniejszej wartości, równowartości różnicy między wartością jego majątku a wartością majątku drugiego małżonka.

Warto zaznaczyć, że dopłaty mogą wynikać z różnych przyczyn, na przykład z niejednorodnego składu majątku, różnic w wartości nieruchomości czy wartości aktywów finansowych.

Ostatecznie, podział majątku wspólnego zawsze zależy od konkretnych okoliczności każdej indywidualnej sytuacji i jest uzgadniany przez strony podziału lub orzekany przez sąd.

Wniosek o podział majątku wspólnego po rozwodzie

Wniosek o podział majątku wspólnego powinien zostać złożony w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca położenia majątku.

We wniosku powinny znaleźć się informację:

– kiedy strony zawarły związek małżeński, kiedy został on ewentualnie rozwiązany,  
– czy strony zawierały małżeńskie umowy majątkowe czy też nie,
– uzasadnić, dlaczego domagamy się takiego, a nie innego podziału majątku wspólnego

Jako załączniki we wniosku o podział majątku wspólnego powinny znaleźć się:

1. tytuły własności do poszczególnych składników majątku
2. odpis wyroku rozwodowego (bądź sygnaturę akt sprawy)
3. odpis wniosku i załączników  (w przypadku gdy wniosek jest zgodny – wszyscy są wnioskodawcami i wszyscy podpisuję wniosek, wówczas składamy jeden wniosek z załącznikami)

Opłaty za wniosek o podział majątku

Opłatę stała w kwocie 1.000,00 zł pobierana jest od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. Natomiast, jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300,00 zł.

Podział majątku – Adwokat Katowice

Planując podział majątku po rozwodzie warto skonsultować się z adwokatem z zakresu prawa rodzinnego. Podział majątku może być skomplikowany i czasochłonny, a popełnienie błędu w takim podziale może prowadzić do nieprzewidywalnych skutków. Doświadczony prawnik posiadający wiedzę z zakresu podziałów majątku pozwoli uniknąć błędów, które mogą prowadzić do niepotrzebnych komplikacji.

Sprawy o podział majątku wspólnego należą do bardzo stresujących dla stron. Ciągły stres może prowadzić do zaognienia sporów między małżonkami, a to niestety niekorzystnie wpływa na sprawę i prowadzi do dodatkowych kosztów. Doświadczony adwokat może pomóc w rozwiązaniu sporu między małżonkami, co pozwoli na bardziej harmonijne zakończenie małżeństwa i korzystniejszy podział majątku.