Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom naszych Klientów postanowiliśmy stworzyć Praktyczny Poradnik Spadkodawcy i Spadkobiercy, w którym prosty i przystępnym językiem poruszone zostaną podstawowe problemy i zagadnienia z prawem spadkowym. Poradnik zostanie podzielony na kilka części.
W pierwszej części Poradnika wyjaśnione zostaną podstawowe i najczęściej występujące pojęcia z zakresu prawa spadkowego
Podstawowe pojęcia prawa spadkowego
Spadek najprościej rzecz ujmując jest to ogół praw i obowiązków, które należały do spadkodawcy w chwili jego śmierci, a tym samym przechodzą na jego spadkobierców. Ważne! O spadku mówimy też wtedy, kiedy jego stan jest zerowy (tzn. spadkodawcy nie zostawił żadnego majątku, ale nie pozostawił też długów).
Spadkodawca – osoba, po której spadkobiercy nabywają spadek. Spadkodawcą może być wyłącznie osoba fizyczna, co oznacza, że np. spółka z o.o. nie może być spadkodawcą.
Spadkobierca podmiot, który dziedziczy po spadkodawcy. Co ważne, w przeciwieństwie do spadkodawcy, spadkobiercą może być także osoba prawna (przy czym ważne jest, aby istniała ona w chwili spadku – z wyjątkiem fundacji, którą spadkodawca powoła do życia w testamencie)
Otwarcie spadku – jest to chwila śmierci spadkodawcy – do wtedy dochodzi do przejścia praw i obowiązków spadkodawcy na jego spadkobierców
Zstępny – każdy kolejny potomek tej samej osoby (ojciec->syn->wnuk->prawnuk itd.)
Wstępny – w przeciwieństwo do zstępnego jest nim przodek (itd. pradziadek<-dziadek<-ojciec)
Testament – jest czynnością spadkodawcy mającą na celu rozporządzenie jego majątkiem na wypadek śmierci, przy czym polskie prawo przewiduje kilka rodzajów testamentu, o czym szerzej w kolejnych częściach poradnika
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku – postępowanie przed sądem, którego celem jest ustalenie kręgu spadkobierców po spadkodawcy – najprościej rzecz ujmując w toku takiego postępowania ustala się, kto spadek dziedziczy i w jakich częściach Ważne! W toku tego postępowania sąd nie dzieli składników spadku pomiędzy spadkobierców i co do zasady Sąd nie jest zainteresowany tym, co wchodzi w skład spadku. Postępowanie kończy się wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Akt poświadczenia dziedziczenia – sporządzony przez notariusza dokument, w którym wskazani są spadkobiercy i wysokość przysługujących im udziałów, stanowi alternatywę dla postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku, przy czym do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia wymagana jest przede wszystkim jednomyślność spadkobierców (tzw. spadek bezsporny). Podobnie jak w przypadku postępowania sądowego, w akcie poświadczenia dziedziczenia nie dokonuje się podziału majątku wchodzącego w skład spadku.
Dział spadku – może być sądowy, jak i notarialny – w jego toku ustala się skład masy spadkowej, jej wartość i podział pomiędzy spadkobierców Ważne! Dział spadku nigdy nie jest obowiązkowy dla spadkobierców (co nie oznacza, że nie warto go przeprowadzić)
Zapis windykacyjny – rozporządzenie testamentowe spadkodawcy, w której w formie aktu notarialnego może on postanowić, że określony składnik (składniki) jego majątku z chwilą otwarcia spadku staną się własnością określonej osoby (zwanej zapisobiercą). Przedmiotem zapisu windykacyjnego mogą być tylko określone przedmioty, o czym szerzej w kolejnych częściach Poradnika.
Dziedziczenie ustawowe – dziedziczenie do którego dochodzi w przypadku, w którym spadkodawca testamentu nie sporządził lub testament jest nieważny(lub z innych przyczyn nie dochodzi do dziedziczenia testamentowego) Ważne! Reguły dziedziczenia testamentowego zostały szczegółowo uregulowane w Kodeksie Cywilnym i nie ma od nich wyjątku
Dziedziczenie testamentowe – dziedziczenie do którego dochodzi w sytuacji, gdy spadkodawca sporządził testament i brak jest przesłanek do stosowania dziedziczenia ustawowego. Już niedługo opublikowana zostanie kolejna część Praktycznego Poradnika Spadkodawcy, a w niej między innymi zostanie poruszona kwestia zachowku.