Rozróżnienie między wykroczeniem a przestępstwem skarbowym stanowi fundament zrozumienia odpowiedzialności podatkowej. Te dwa terminy określają różne poziomy naruszeń przepisów. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawić kluczowe różnice między tymi pojęciami, ukazując, jak prawo skarbowe traktuje poszczególne czyny naruszenia oraz jakie sankcje mogą zostać nałożone na sprawców.

Wykroczenie skarbowe

Wykroczenie skarbowe jest mniej poważnym naruszeniem przepisów podatkowych, traktowanym przez prawo skarbowe jako czyn o mniejszym stopniu szkodliwości społecznej. Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym wykroczenie skarbowe definiuje się jako czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny, której wysokość jest określona kwotowo i dotyczy sytuacji, gdy kwota uszczuplenia należności publicznoprawnych jest stosunkowo niewielka.

Przykładem wykroczenia skarbowego może być notoryczne niepłacenie podatku. Jednorazowe spóźnienie z płatnością nie powinno mieć konsekwencji, natomiast uporczywe opóźnienia mogą spowodować, że zostanie wszczęte postępowanie o wykrocznie skarbowe.

Wykroczeniem jest także wadliwe prowadzenie ksiąg. Oznacza to prowadzenie zapisów księgowych bez należytej staranności np. błędy związane z zastawaniem regulacji dotyczących konkretnych zdarzeń lub niechronologiczne zapisy. Błędy większej wagi mogą zostać uznane za nierzetelne prowadzenie ksiąg co zgodnie z k.k.s. uznawane jest za przestępstwo skarbowe.

Przestępstwo skarbowe

Przestępstwo skarbowe, w odróżnieniu od wykroczenia skarbowego, jest traktowane jako poważne naruszenie przepisów podatkowych, zagrożone surowszymi sankcjami, w tym możliwością pozbawienia wolności. To czyn o znacznej szkodliwości społecznej, który wyrządza lub może wyrządzić znaczącą szkodę finansom publicznym. Definicja przestępstwa skarbowego, również zawarta w Kodeksie karnym skarbowym, obejmuje działania takie jak oszustwa podatkowe, pranie pieniędzy czy fałszowanie dokumentacji w celu uniknięcia płacenia podatków. Przestępstwa te świadczą o umyślnym zamiarze naruszenia prawa podatkowego i są ścigane w celu ochrony interesów publicznych oraz zapewnienia sprawiedliwości w systemie podatkowym.

Najczęściej spotykane przykłady wykroczeń i przestępstw

Najczęstsze przykłady wykroczeń skarbowych obejmują drobne naruszenia przepisów podatkowych, takie jak wspomniane wcześniej spóźnione płatności podatków, nieprawidłowości w prowadzeniu ewidencji księgowej, czy błędy w deklaracjach podatkowych, które nie wpływają znacząco na wysokość należnego podatku. Takie czyny, choć nieświadome lub wynikające z nieostrożności, są analizowane w celu zachowania dyscypliny podatkowej i zapewnienia sprawiedliwego rozliczania się z obowiązkami wobec budżetu państwa.

Z kolei przykłady przestępstw skarbowych wskazują na bardziej świadome i szkodliwe działania, które mają na celu oszustwo podatkowe lub uniknięcie płacenia należnych podatków. Do tej kategorii zalicza się fałszowanie dokumentów podatkowych, oszustwa VAT, pranie pieniędzy uzyskanych z nielegalnych źródeł poprzez system podatkowy, czy też zorganizowana działalność mająca na celu systematyczne unikanie płacenia podatków. Przestępstwa te są traktowane z dużą surowością, ponieważ podważają fundamenty systemu finansowego państwa i wprowadzają nierówności wśród podatników, kładąc nieproporcjonalne obciążenie na tych, którzy przestrzegają prawa.

Konsekwencje prawne za wykrocznie skarbowe

Konsekwencje prawne wykroczenia skarbowego są zazwyczaj łagodniejsze w porównaniu do tych za przestępstwo skarbowe, odzwierciedlając mniejszy stopień szkodliwości społecznej takiego czynu. Osoby uznane za winne wykroczenia skarbowego mogą spodziewać się nałożenia kary grzywny, której wysokość obliczana jest proporcjonalnie do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje następujący wymiar kar:

• Minimalna grzywna- kwota 424,20 zł
• Maksymalna grzywna- kwota 84 840 zł
• Mandat karny-kwota do 21 210 zł

Konsekwencje prawne za przestępstwo skarbowe

W przypadku przestępstwa skarbowego konsekwencje prawne są znacznie surowsze, co odzwierciedla poważny charakter takiego naruszenia. Oprócz wysokich grzywien, które mogą wielokrotnie przekraczać kwotę uszczuplenia podatkowego, sprawcy przestępstw skarbowych mogą również zostać skazani na kary pozbawienia wolności, zwłaszcza w przypadkach, gdy działania te wiązały się z dużym uszczupleniem finansów publicznych lub były częścią szeroko zakrojonych działań mających na celu oszustwo podatkowe. Dodatkowo, w zależności od okoliczności, mogą zostać nałożone dodatkowe sankcje, takie jak konfiskata majątku pochodzącego z przestępstwa lub ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Te surowsze konsekwencje odzwierciedlają determinację organów państwowych do walki z poważnymi naruszeniami prawa podatkowego i chronienia interesów publicznych.

Postępowanie w przypadku oskarżenia o wykroczenie lub przestępstwo skarbowe oraz czas trwania postępowania

W przypadku oskarżenia o wykroczenie lub przestępstwo skarbowe, pierwszym krokiem powinno być dokładne zapoznanie się z zarzutami i przepisami prawa, które zostały naruszone. Następnie, zaleca się skontaktowanie z adwokatem specjalizującym się w prawie skarbowym, który pomoże zrozumieć szczegóły oskarżenia, przedstawić możliwe scenariusze obrony oraz zaplanować dalsze działania. Adwokat może również reprezentować oskarżonego przed organami skarbowymi lub sądem, pomagając w skutecznej obronie.

Czas trwania postępowania w sprawie wykroczenia lub przestępstwa skarbowego może być różny i zależy od wielu czynników, takich jak skomplikowanie sprawy, obciążenie sądów, a także od tego, czy strony decydują się na skorzystanie z możliwości odwołania.

Postępowania w sprawach wykroczeń skarbowych zazwyczaj trwają krócej niż w przypadku przestępstw skarbowych, ze względu na ich mniej skomplikowany charakter i mniejszy zakres dowodów do rozpatrzenia. Jednak nawet postępowania dotyczące wykroczeń mogą trwać kilka miesięcy, podczas gdy sprawy o przestępstwa skarbowe mogą się przedłużać nawet do kilku lat, szczególnie gdy dochodzi do apelacji.

Pogotowie karne

Kancelaria zapewnia pomoc prawną osobom zatrzymanym w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. W przypadku zatrzymania przez organy ścigania niezwłocznie pojawiamy się na miejscu zdarzenia, również poza zwykłymi godzinami pracy naszej Kancelarii. Warto pamiętać, że brak pomocy profesjonalnego obrońcy już podczas pierwszego przesłuchania zazwyczaj negatywnie wpływa na dalszy przebieg postępowania.

W nagłych wypadkach prosimy o kontakt pod numerem telefonu: +48 730 556 100

Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.