Tymczasowe aresztowanie to środek zapobiegawczy w procedurze karnej. Jest to wyjątkowy środek, używany w konkretnych, dobrze uzasadnionych przypadkach. Decyzja o areszcie tymczasowym orzekana jest przez sąd w celu prawidłowego przebiegu postępowania.

Aresztowanie tymczasowe

Tymczasowe aresztowanie jest stosowane jako środek ostateczny i tylko wtedy, gdy inne środki nie są wystarczające. Jest to regulowane przez Kodeks postępowania karnego oraz Kodeks karny wykonawczy. Możliwości zastosowania aresztu tymczasowego obejmują sytuacje, takie jak:

• Obawa przed ucieczką oskarżonego, szczególnie jeśli jego tożsamość nie jest znana lub nie ma stałego miejsca pobytu w kraju.
• Ryzyko, że oskarżony będzie próbował wpłynąć na świadków lub utrudniać postępowanie karne.
• W przypadkach, gdy istnieje obawa, że oskarżony może ponownie popełnić ciężkie przestępstwo, zwłaszcza po groźbach jego popełnienia.

Dodatkowo, tymczasowy areszt może być zastosowany, gdy grozi oskarżonemu surowa kara. Jest to szczególnie aktualne, gdy oskarżony jest podejrzany o przestępstwo zagrożone karą więzienia wynoszącą co najmniej 8 lat, lub gdy sąd pierwszej instancji skazał na karę pozbawienia wolności wynoszącą co najmniej 3 lata. Tymczasowe aresztowanie jest narzędziem zabezpieczającym prawidłowy przebieg postępowania.

Procedura tymczasowego aresztowania

Procedura tymczasowego aresztowania rozpoczyna się od wydania postanowienia przez sąd. W trakcie postępowania przygotowawczego, aresztowanie nakłada sąd rejonowy na wniosek prokuratora z okręgu, w którym toczy się postępowanie. W sytuacjach pilnych, tymczasowe aresztowanie może zastosować inny sąd rejonowy. Gdy akt oskarżenia zostanie już wniesiony, decyzję o aresztowaniu podejmuje sąd zajmujący się daną sprawą.

Tymczasowe aresztowanie może dotyczyć tylko osób mających status podejrzanego lub oskarżonego. Status podejrzanego jest przypisywany w fazie postępowania przygotowawczego, natomiast status oskarżonego odnosi się do etapu postępowania sądowego. Zarówno oskarżony, jak i podejrzany mają prawo do obrony, czyli do posiadania obrońcy w trakcie postępowania.

Czas trwania aresztowania

Długość czasu tymczasowego aresztowania, który rozpoczyna się od dnia zatrzymania, jest ustalana indywidualnie przez sąd i zależy od różnych czynników. W fazie przygotowawczej postępowania, maksymalny czas aresztowania wynosi 3 miesiące. Maksymalny łączny czas aresztowania w tej fazie nie może przekroczyć 12 miesięcy.

W wyjątkowych przypadkach, gdy zachodzi potrzeba dalszego przedłużenia aresztu, decyzję o tym może podjąć sąd apelacyjny odpowiedzialny za okręg, w którym prowadzone jest postępowanie. Ogólnie rzecz biorąc, całkowity czas tymczasowego aresztowania przed wydaniem pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.

Wniosek o tymczasowe aresztowanie

Wniosek prokuratora o zastosowanie tymczasowego aresztowania musi zawierać solidne uzasadnienie. Konieczne jest przedstawienie dowodów sugerujących wysokie prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. Wniosek powinien również odnosić się do okoliczności, które mogą stwarzać zagrożenie dla prawidłowego przebiegu postępowania, lub ryzyko popełnienia przez oskarżonego kolejnego poważnego przestępstwa.

Ważne jest również, aby wniosek określił konkretną podstawę dla zastosowania tymczasowego aresztowania, wskazując na jego niezbędność. Musi on także uzasadniać, dlaczego żaden inny środek zapobiegawczy spośród dostępnych w kodeksie nie jest wystarczający, aby zagwarantować prawidłowy tok postępowania. Do wniosku może być dołączone świadectwo świadka, potwierdzające istnienie uzasadnionego zagrożenia dla jego życia, zdrowia, wolności lub dla osób mu najbliższych.Początek formularza

Zażalenie i odwołanie

W polskim systemie prawnym, jeśli chodzi o tymczasowe aresztowanie, jedynym sposobem na zakwestionowanie decyzji sądu pierwszej instancji jest złożenie zażalenia. To zażalenie trzeba przekazać do odpowiedniego Sądu Okręgowego, robi się to poprzez sąd, który orzekł areszt. Jeśli ktoś był obecny przy ogłoszeniu decyzji, ma na to 7 dni, a w przypadku nieobecności, termin ten liczy się od dnia otrzymania decyzji.

Sąd bada zażalenie w ciągu 7 dni od otrzymania go wraz z niezbędnymi dokumentami. Co ciekawe, złożenie zażalenia nie wiąże się z żadnymi kosztami. Mogą z niego skorzystać zarówno oskarżony lub podejrzany wraz z obrońcą, jak i prokurator.

Osoba tymczasowo aresztowana ma również możliwość złożenia wniosku o odwołanie lub zmianę środka zapobiegawczego w dowolnym momencie. Sąd, który rozpatruje taki wniosek, powinien teoretycznie zająć się nim w ciągu 3 dni, jednak jest to termin orientacyjny i jego przekroczenie nie pociąga za sobą konsekwencji prawnych.

Warunki zwolnienia z aresztu tymczasowego
Zgodnie z artykułem 264 Kodeksu karnego, osoba taka powinna być zwolniona od razu w przypadkach takich jak:

• Uniewinnienie oskarżonego.
• Umorzenie postępowania lub jego warunkowe umorzenie.
• Warunkowe zawieszenie wykonania kary.
• Wymierzenie kary pozbawienia wolności nie dłuższej niż okres spędzony w areszcie.
• Skazanie na karę inna niż pozbawienie wolności.
• Odstąpienie od wymierzenia kary.

Ponadto, areszt tymczasowy powinien być od razu uchylony lub zmieniony, gdy przestaną istnieć powody, które doprowadziły do jego zastosowania, lub pojawią się nowe okoliczności uzasadniające taką zmianę. Zarówno sąd, jak i prokurator mają uprawnienia do zmiany lub uchylenia tymczasowego aresztowania, mimo że to sąd jest organem wydającym postanowienie o jego zastosowaniu.

Pogotowie karne

Kancelaria zapewnia pomoc prawną osobom zatrzymanym w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. W przypadku zatrzymania przez organy ścigania niezwłocznie pojawiamy się na miejscu zdarzenia, również poza zwykłymi godzinami pracy naszej Kancelarii. Warto pamiętać, że brak pomocy profesjonalnego obrońcy już podczas pierwszego przesłuchania zazwyczaj negatywnie wpływa na dalszy przebieg postępowania.

W nagłych wypadkach prosimy o kontakt pod numerem telefonu: +48 730 556 100

Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.