Od nowego roku wprowadzone zostaną zmiany w prawie karnym dotyczące systemie dozoru elektronicznego, które obejmą głównie: poszerzenie kompetencji komisji penitencjarnej oraz szerszy wymiar kar możliwych do odbycia poprzez System Dozoru Elektronicznego.

Co to jest system dozoru elektronicznego?

System Dozoru Elektronicznego także „SDE’’ umożliwia odbywanie kary pozbawienia  wolności poza zakładem karnym. Skazany chcący odbyć swoją karę poprzez SDE musi otrzymać na to odpowiednie zezwolenie komisji penitencjarnej czy też Sądu penitencjarnego.

Decyzja o zezwoleniu na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest podejmowana przez komisję penitencjarną działającą w zakładzie karnym. Jeśli jednak w chwili złożenia wniosku skazany nie rozpoczął jeszcze odbywania kary pozbawienia wolności, decyzję w tej sprawie podejmuje sąd penitencjarny.

Komisja penitencjarna będzie mogła wydać decyzję w następujących sytuacjach:

• Odbywanie kary poprzez SDE nie wpłynie negatywnie na osiągnięcie celów kary,
• nienaganna postawa oraz zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary w zakładzie karnym świadczy o chęci poprawy,
• kara pozbawienia wolności nie przekracza 4 miesięcy,
• warunki techniczne nie stanowią przeszkody w prawidłowym działaniu urządzenia,
• skazany posiada stałe miejsce pobytu,
• pełnoletni współlokatorzy wyrażą pisemną zgodę na odbywanie kary przez skazanego w miejscu zameldowania,
• skazany przekaże swój harmonogram dnia w, którym opisze miejsca swojego pobytu z uwzględnieniem godzin.

Jak przebiega odbywanie kary w systemie SDE?

Podczas odbywania kary w systemie SDE regularnie sprawdzany jest stan techniczny urządzenia oraz testowana jest stabilność zasięgu i sygnału bransolety. Taka kontrola jest jednym z podstawowych wymogów przyznania skazanemu dozoru elektronicznego.

W przypadku ogłoszeniu decyzji o przyznaniu skazanemu możliwości odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego, możliwy jest sprzeciw ze strony prokuratora. W takim przypadku decyzja komisji penitencjarnej staje się wykonalna z chwilą uprawomocnienia. Oprócz prokuratora sprzeciw w decyzji może wnieść obrońca, skazany, sądowy kurator, a także dyrektor zakładu karnego. Organem rozpatrującym odwołanie od decyzji komisji penitencjarnej jest sąd penitencjarny. Głównym wyznacznikiem dla sądu podczas wydawania decyzji będzie wtedy fakt czy poprzez odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego zostaną osiągnięte cele kary, a także czy postawa i zachowanie skazanego świadczą o chęci resocjalizacji.

Jakie są korzyści z SDE?

SDE przynosi wiele korzyści w formie zwiększania wolnych miejsc w zakładach karnych, które podlegają dużym przeładowaniom. Ponadto taka forma odbywania kary pozbawienia wolności prowadzi do aktywnego zmniejszania się ilości zakażeń COVID-19 wśród więźniów oraz pracowników zakładów karnych. Przed pandemią zakładano możliwość udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego w sytuacji, gdy kara pozbawienia wolności nie przekraczała jednego roku. Aktualnie osoby skazane na karę nie przekraczającą 4. miesięcy mogą wnioskować o odbycie wyroku poprzez SDE.