O spadku transgranicznym możemy mówić m.in. w następujących sytuacjach:
– mieszkamy w jednym z krajów UE
– nasz majątek znajduje się także poza Polską
– nasz krewny od dłuższego czasu zamieszkuje w innym kraju UE, a co więcej posiada tam majątek
Przed długi okres czasu w odniesieniu do spadków transgranicznych nie stworzono jednolitej regulacji prawnej obejmującej to zagadnienie. Receptą na tę sytuację miało być Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego, zwane czasem w skrócie Rozporządzeniem spadkowym.
Jednakże powyższy akt prawny nie rozwiązuje wszystkich bolączek dotyczących spadków, które powiązane z więcej niż jednym państwem UE.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Rozporządzenie nie znajduje zastosowania do Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii (która nie podpisała go jeszcze przed opuszczeniem UE).
Tematem, który interesuje wielu z nas, jest kwestia związana z podatkami. Wiele osób miało nadzieję, iż Rozporządzenie rozwiąże problem tzw. podwójnego opodatkowania spadków, niestety tak się jednak nie stało.
W artykule 1 ust. 1 Rozporządzenia wskazano, że nie stosuje się go do spraw podatkowych, celnych i administracyjnych. Rozporządzenie nie narusza autonomii podatkowej państw członkowskich, w tym w obszarze podatku od spadków Ustawodawca podatkowy decyduje także o sukcesji praw i zobowiązań wynikających ze stosunków podatkowych, przy czym może odsyłać w tym zakresie do regulacji prawa spadkowego. Również proceduralne ograniczenia związane z opodatkowaniem spadków, w tym uzależniające możliwości rozporządzania majątkiem spadkowym od wcześniejszego rozliczenia podatku od spadku, mogą być przez państwa członkowskie nakładane na spadkobierców niezależnie od regulacji rozporządzenia (Komentarz do Rozp. Nr 650/2012 red. Osajda 2019, wyd. 4/M. Margońsk – Legalis).
Warto w związku z tym wskazać, że w ustawie o podatku od spadków i darowizn zawarto uregulowanie, zgodnie z którym nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza, to tym samym, iż w takiej sytuacji może dojść do podwójnego opodatkowania, albowiem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska, nie znajdują zastosowania do podatku od spadków i darowizn (PodSpDarU Brzeszczyńska 2009, wyd. 3 – Komentarz, Legalis).
W chwili obecnej Polska zawarła umowy dotyczące kwestii podatku od spadków tylko z trzema państwami i to jeszcze w okresie międzywojennym (Austria, Czechy i Węgry). O szczegółach tych umów szerzej w następnych artykułach.
Pamiętajmy zatem, iż w przypadku spadku transgranicznego, istnieje duże ryzyko, iż zostanie on podwójnie opodatkowany.
Studia prawnicze na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach ukończył w 2011 r., a w 2018 r. złożył z wynikiem pozytywnym egzamin adwokacki. W trakcie aplikacji adwokackiej przy Izbie Adwokackiej w Katowicach zdobywał doświadczenie współpracując z kancelariami z obszaru Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.
e-mail: r.drzewiecki@pirozek.pl