Przejęcie kopalni przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń – kto odpowiada za szkody górnicze?
Pomimo licznych inwestycji w górnictwo wiele kopalni nie jest w stanie konkurować na rynku, często też z powodu wyczerpania pokładów węgla kamiennego nie są w stanie dalej prowadzić swojej działalności. W takiej sytuacji konieczne jest przeprowadzenie likwidacji takiego zakładu górniczego lub jego części, a jeżeli jest to możliwe – przeprowadzenie jego restrukturyzacji.
Taką działalnością zajmuje się obecnie Spółka Restrukturyzacji Kopalń Spółka Akcyjna (dalej: SRK) z siedzibą w Bytomiu (która na chwilę obecną jest jedynym takim podmiotem). Stosownie do treści art. 8a ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, „przedsiębiorstwo górnicze może przed dniem 1 stycznia 2019 r. zbyć nieodpłatne na rzecz przedsiębiorstwa (…) kopalnię, zakład górniczy lub jego oznaczoną część, prowadzące wydobycie węgla kamiennego lub roboty górnicze, w celu przeprowadzenia ich likwidacji”. Przedsiębiorstwem, które przejmuje taką kopalnię jest właśnie SRK.
Często zdarza się, iż szkody górnicze powstały jeszcze przed takim przejęciem ( a przed upływem terminu przedawnienia) lub też już po przejęciu przez SRK, albowiem szkody górnicze mogą się ujawniać jeszcze nawet w okresie kilku lat od zakończenia wydobycia, albowiem cały czas dochodzi m.in. do ruchów górotwórczych.
Warto przypomnieć, iż co do zasady, stosownie do przepisów ustawy prawo geologiczne i górnicze, odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego nastąpiła szkoda. Jeżeli natomiast nie można ustalić, kto wyrządził szkodę, odpowiada za nią przedsiębiorca, który w dniu ujawnienia szkody ma prawo prowadzić w obszarze górniczym, w granicach którego wystąpiła szkoda, działalność regulowaną ustawą. W ostateczności, jeżeli nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę ani jego następca prawny, za szkodę odpowiada Skarb Państwa reprezentowany przez właściwy organ nadzoru górniczego.
A co w sytuacji, gdy kopalnia została przejęta przez SRK?
Z pomocą przychodzi art. 8c ust. 2 wspomnianej wcześniej ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, który stanowi, iż „z dniem nabycia mienia (…) przedsiębiorstwo (…) przejmuje zobowiązania z tytułu szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, w tym szkód powstałych w wyniku reaktywacji starych zrobów(…) środki na finansowanie tych zobowiązań pochodzą z dotacji budżetowej”. Przedsiębiorstwem, o którym mowa w przytoczonym przepisie jest oczywiście SRK.
Wydawać by się mogło, iż brzmienie powyższego przepisu jest oczywiste i nie powinno budzić wątpliwości. Jednakże praktyka Kancelarii wskazuje, iż zdarza się, że SRK próbuje „przerzucać” odpowiedzialność na poprzedniego właściciela kopalni, zwłaszcza gdy szkody powstały przed jej przejęciem, powołując się przy tym na art. 55(4) i wewnętrzne umowy pomiędzy tymi podmiotami, których wszakże poszkodowany nie był nawet stroną.
Warto przy tym podkreślić, iż Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 26 kwietnia 2016 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II C 126/14 jednoznacznie wskazał, iż „analiza przedstawionych norm prowadzi do wniosku, że stanowią one lex specialis w stosunku do art. 55(4) kc stanowiącego o solidarnej odpowiedzialności zbywcy i nabywcy przedsiębiorstwa za zobowiązania związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa(…) w przeciwnym bowiem wypadku zbędna byłaby norma o przejęciu zobowiązań z tytułu szkód górniczych (art. 8c ust. 2 ustawy o funkcjonowaniu górnictwa)”.
Pogląd ten należy w pełni podzielić, albowiem wprowadzenie tego specjalnego uregulowania miało zapewne na celu ułatwienie poszkodowanym dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze, tak aby usunąć stan niepewności co do podmiotu odpowiedzialnego za szkodę.
Zachęcamy do zapoznania się z pełną ofertą dotyczącą szkody górnicze – Kancelaria Pirożek & Pirożek.
Studia prawnicze na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach ukończył w 2011 r., a w 2018 r. złożył z wynikiem pozytywnym egzamin adwokacki. W trakcie aplikacji adwokackiej przy Izbie Adwokackiej w Katowicach zdobywał doświadczenie współpracując z kancelariami z obszaru Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.
telefon: 505-837-881
e-mail: r.drzewiecki@pirozek.pl