Relacja pana Patryka z ojcem nie były najlepsze, albowiem pan Roman wiele lat spędził w różnych zakładach karnych na terenie całego kraju i brzydził się jakąkolwiek formą pracy. Nie płacił również zasądzonych alimentów na swojego syna Patryka i gdyby nie pomoc zamożnych dziadków pan Patryk mógłby skończyć tak samo jak jego ojciec. Dla dziadków wnuk był jak rodzony syn. Pewnie dnia zmarł Pan Roman. Jego syn dowiedziawszy się o tym, udał się do lokalu komunalnego, gdzie ostatnio pomieszkiwał jego ojciec. W ogólnie panującym bałaganie i rozgardiaszu odnalazł kilka umów na mikropożyczki, tzw. chwilówki, które opiewały na kwoty nawet kilkunastu tysięcy złotych. Pan Patryk nie zastanawiał się nawet, skąd jego ojciec miał zdolność kredytową, ale postanowił jak najszybciej odrzucić spadek. Po kilku latach zapomniał o całej sprawie.
Spadek z reguły kojarzy nam się z odziedziczeniem jachtu, willi i małej wysepki gdzieś w okolicach Karaibów. Niestety często okazuje się, że w spadku nie dość że nie ma żadnych wartościowych przedmiotów, to zmarły pozostawił po sobie długi, które w lawinowym tempie narastają. Często jedynym sensowym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku, co uwolni spadkobiercę od odpowiedzialności za długi spadkowe.
Babcia Pana Patryka zmarła jakiś czas później, powołując testamentem do całości spadku swojego męża, który umarł kilka lat po niej, nie pozostawiając po sobie żadnego testamentu. Pan Patryk w Internecie przeczytał, że w sytuacji, gdzie dziecko umiera to przed swoim rodzicem, a miało już swoje dzieci, to właśnie one będą dziedziczyły (dziedziczenie przez wnuków po dziadkach). Tym samym uznał, że może on dziedziczyć po swoim dziadku. Jego uwagę przykuł także kolorowy i jaskrawy baner reklamowy na jednym z for internetowych. Błyszczący się wszystkimi kolorami wielki prostokąt obiecywał, że wszelkie problemy prawne zostaną rozwiązane szybko i sprawnie, a co najważniejsze – tanio. Pan Patryk udał się pod wskazany adres, gdzie przemiła pani trudniąca się równocześnie udzielaniem tzw. chwilówek poinformowała go, że w żadnym wypadku nie będzie dziedziczył po swoim dziadku, albowiem wcześniej odrzucił spadek po swoim ojcu, co wzajemnie się wyklucza. Zaproponowała jednak udzielenie chwilówki, na co jednak Pan Patryk nie przystał.
Na gruncie powyższej historii doszło do powstania następującego stanu: pan Patryk odrzucił spadek po swoim ojcu, panu Romanie, a tym samym rodzice pana Romana przeżyli go. Tym samym po śmierci ostatniego z nich, spadkobiercą powinien być pan Roman, który już wtedy nie żył. Tym samym, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, po dziadku powinien dziedziczyć jego wnuk Patryk. Czy jakiś wpływ na to ma to, że pan Patryk odrzucił wcześniej spadek po swoim ojcu? Czy pozbawia go to możliwości dziedziczenia po dziadku?
Podobna sprawa wywołała na tyle dużo kontrowersji, że stała się przedmiotem rozpoznania przez Sąd Najwyższy. W postanowieniu z dnia 15 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II CSK 529/15 Sad Najwyższy stwierdził, że zgodnie z art. 931 § 2 k.c. jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten otwiera dzieciom zmarłego spadkobiercy bezpośrednią, własną drogą do dziedziczenia po jego rodzicach (dziedziczenie przez wnuków).
W doktrynie prawa cywilnego oraz judykaturze zgodnie podkreśla się, że wnuki spadkodawcy w opisanej sytuacji dochodzą do spadku prawem własnym, bezpośrednio po spadkodawcy, a nie po swoim wstępnym, ponieważ ich dziedziczenie uzależnione jest od istnienia przesłanek dziedziczenia takiego zstępnego w stosunku do spadkodawcy, nie zaś względem swego bezpośrednio przodka.
Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku po ojcu nie ma żadnego wpływu na dziedziczenie po dziadku (babci).
Regule dziedziczenia wyrażonej w art. 931 § 2 k.c. nie stoi na art. 1020 k.c. Przepis ten określa skutki prawne odrzucenia spadku, którą to możliwość przewiduje art. 1012 k.c., i prowadzi do przyjęcia fikcji prawnej, że spadkobierca odrzucający spadek jest traktowany tak, jakby w chwili otwarcia spadku nie miał zdolności dziedziczenia. Odrzucenie spadku wywołuje jednak skutek w odniesieniu do określonego tytułu powołania do dziedziczenia. Nie oznacza więc, że spadkobiercy, którzy odrzucili spadek, są traktowani tak jakby nie dożyli daty otwarcia spadku odrzuconego w przypadku powołania ich do dziedziczenia po innych osobach, nawet w tej samej linii. Pamiętajmy zatem, że odrzucenie spadku po naszym rodzicu nie oznacza, że nie będziemy mogli dziedziczyć po naszych dziadkach.