W sprawach dotyczących odszkodowania za szkody wyrządzone eksploatacją górniczą często spotykam się z pytaniami nie tylko o wysokość, ale też o sposób kalkulacji odszkodowania i datę odpowiednią dla wyliczenia powstałej szkody. Kluczowe znaczenie dla poszkodowanych ma w tym zakresie przepis art. 363 KC. Zgodnie z jego brzmieniem: „§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.”
Wskazanie powyższego przepisu jako podstawy orzekania wskazuje, że w toku procesu dojdzie do odmiennego określenia daty powstania szkody, a co za tym idzie, określenia stanu przyjętego na potrzeby kalkulacji i daty kalkulacji tej szkody, a więc ustalenia według jakich stawek odszkodowanie to należy poszkodowanym zasądzić.
Jeśli wiec poszkodowany zdecyduje, że szkodę należy naprawić w pieniądzu, to data stwierdzenia szkody (zgłoszenia szkody kopani) będzie miała decydujące znaczenie dla określenia momentu, który następnie powinien wziąć pod uwagę biegły kalkulując wysokość przysługującego poszkodowanemu odszkodowania. Ma to o tyle istotne znaczenie, że przedłużający się okres procedowania roszczenia odszkodowawczego, zarówno na etapie sądowym, jak i pozasądowym, prowadzić będzie do naturalnego zużycia budynku, co z kolei wpływać mogłoby na obniżenie sumy ustalonego następnie odszkodowania. W konsekwencji, im dłużej kopalnia przewlekałaby proces, tym korzystniejsze musiałoby być dla niej orzeczenie o zobowiązaniu do zapłaty odszkodowania. Biorąc pod uwagę kuriozalność takiego rozumowania, przyjmuje się że stan techniczny budynku ocenić należy najpóźniej według daty zgłoszenia szkody kopalni.
Inaczej na się sytuacja w odniesieniu do kalkulacji samej wysokości odszkodowania. Zgodnie z art. 363 §2 KC, sąd powinien wziąć pod uwagę ceny z daty ustalenia odszkodowania (a nie powstania szkody). W praktyce sądowej wykształcił się pogląd zgodnie z którym biegły kalkulować powinien wysokość odszkodowania według cen najbardziej aktualnych na datę wydawania opinii. W rezultacie, przewlekanie się procesu nie powinno mieć negatywnych skutków dla poszkodowanego w kontekście ustalenia wysokości przysługującego mu odszkodowania. W razie dezaktualizacji wskazanych w opinii biegłego kwot pomiędzy datą wydawania opinii, a datą wyrokowania, poszkodowany winien wnosić o wydanie stosownej opinii uzupełniającej.
