Zasiedzenie Nieruchomości a dział spadku

W sprawach spadkowych zdarza się zbieg dwóch bardzo istotnych zagadnień – zasiedzenia nieruchomości oraz działu spadku, które mogą stanowić punkt centralny wielu sporów prawnych. Zrozumienie tych zagadnień jest kluczowe dla osób, które chcą przeprowadzić postępowanie spadkowe lub są w trakcie takiego postępowania. W tym artykule omówimy główne aspekty związane z zasiedzeniem oraz działem spadku, a także zastosowanie zarzutu zasiedzenia w postępowaniu o dział spadku.

Zasiedzenie nieruchomości

Zasiedzenie to mechanizm, który umożliwia nabycie własności nieruchomości przez osobę, która mimo że formalnie nie jest właścicielem nieruchomości, to może się z nim stać na skutek posiadania samoistnego nieruchomości  przez określony czas.

Bycie posiadaczem samoistnym przejawia się przede wszystkim w dwóch aspektach. Pierwszym z  nich jest faktyczne wykonywanie władztwa nad nieruchomością, tak jak właściciel. Drugim natomiast jest zamiar wykonywania władztwa nad nieruchomością tak, jakby się było właścicielem.

Przykładów samoistnego posiadania jest wiele i przejawiają się one w różny sposób w zależności od konkretnej sprawy. Może to być na przykład fakt wyłącznego posiadania kluczy do nieruchomości lub wprowadzanie zmian na nieruchomości przekraczającej zakres zwykłego zarządu.

Okres zasiedzenia zależy od tego, czy posiadacz działa w dobrej czy złej wierze. Dla posiadacza w  dobrej wierze okres zasiedzenia wynosi  20 lat, zaś dla posiadacza w złej wierze – 30 lat.

Dział spadku

Przedmiotem działu spadku jest doprowadzenie do podziału spadku (majątku spadkowego) i rozdysponowanie pomiędzy każdego ze spadkobierców wchodzących w skład spadku rzeczy lub praw, a także wyrównanie ich wartości poprzez spłaty i dopłaty. Dział spadku może więc dotyczyć  nieruchomości po zmarłej osobie. W  praktyce niejednokrotnie mamy do czynienia z sytuacją, gdy jeden spośród spadkobierców zajmuje się nieruchomością po zmarłym członku rodziny, co może rodzić pewne konsekwencje prawne.

Zasiedzenie a dział spadku

Możliwość zasiedzenia może stanowić źródło konfliktów podczas działu spadku po zmarłym. Jeśli jeden ze spadkobierców sprawuje władztwo nad nieruchomością, może próbować skorzystać z instytucji zasiedzenia. Należy mieć na uwadze, iż dopuszczalne jest, aby spadkobierca będący posiadaczem samoistnym zasiedział udziały w nieruchomości należące do reszty spadkobierców. W  takiej sytuacji jeden ze spadkobierców może przejąć na własność całą nieruchomość, pomimo tego, iż w pewnej części należy ona do innych spadkobierców.  

Zarzut zasiedzenia w sprawie o dział spadku

W naszej praktyce spotykamy się z sytuacją podnoszenia zarzutu zasiedzenia w trakcie postępowania o dział spadku. Niejednokrotnie jeden ze spadkobierców lub inna osoba zajmująca się nieruchomością zmarłego po jego śmierci próbuje wykazać, iż posiadała samoistnie nieruchomość przez 30 lat. Wymaga to oczywiście wykazania wielu faktów i przeprowadzenia istotnych dla sprawy dowodów. Dobre przygotowanie do spraw spadkowych, szczególnie w sytuacji konfliktu interesów jest zatem niezbędne.

Kiedy podnieść zarzut zasiedzenia ?

Formalnie zarzut zasiedzenia może być podniesiony w toczącym się postępowaniu o dział spadku. Sąd spadku, uwzględniając ten zarzut, może orzec, że nieruchomość nie należy do spadku, co skutkuje uniknięciem jej podziału pomiędzy spadkobierców.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby wszcząćodrębne postępowanie dotyczące wyłącznie stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.

Warto pamiętać, że cała sytuacja jest złożona i może prowadzić do trudności prawnych. Zarówno próba zasiedzenia nieruchomości przez jednego ze spadkobierców, jak i obalenie próby zasiedzenia wymagają dogłębnej analizy sprawy. Dlatego też korzystne jest skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w dziedzinie prawa rzeczowego oraz prawa spadkowego.

Zasiedzenie Nieruchomości a dział spadku:

W sprawach spadkowych zdarza się zbieg dwóch bardzo istotnych zagadnień – zasiedzenia nieruchomości oraz działu spadku, które mogą stanowić punkt centralny wielu sporów prawnych. Zrozumienie tych zagadnień jest kluczowe dla osób, które chcą przeprowadzić postępowanie spadkowe lub są w trakcie takiego postępowania. W tym artykule omówimy główne aspekty związane z zasiedzeniem oraz działem spadku, a także zastosowanie zarzutu zasiedzenia w postępowaniu o dział spadku.

Zasiedzenie nieruchomości

Zasiedzenie to mechanizm, który umożliwia nabycie własności nieruchomości przez osobę, która mimo że formalnie nie jest właścicielem nieruchomości, to może się z nim stać na skutek posiadania samoistnego nieruchomości  przez określony czas.

Bycie posiadaczem samoistnym przejawia się przede wszystkim w dwóch aspektach. Pierwszym z  nich jest faktyczne wykonywanie władztwa nad nieruchomością, tak jak właściciel. Drugim natomiast jest zamiar wykonywania władztwa nad nieruchomością tak, jakby się było właścicielem.

Przykładów samoistnego posiadania jest wiele i przejawiają się one w różny sposób w zależności od konkretnej sprawy. Może to być na przykład fakt wyłącznego posiadania kluczy do nieruchomości lub wprowadzanie zmian na nieruchomości przekraczającej zakres zwykłego zarządu.

Okres zasiedzenia zależy od tego, czy posiadacz działa w dobrej czy złej wierze. Dla posiadacza w  dobrej wierze okres zasiedzenia wynosi  20 lat, zaś dla posiadacza w złej wierze – 30 lat.

Dział spadku

Przedmiotem działu spadku jest doprowadzenie do podziału spadku (majątku spadkowego) i rozdysponowanie pomiędzy każdego ze spadkobierców wchodzących w skład spadku rzeczy lub praw, a także wyrównanie ich wartości poprzez spłaty i dopłaty. Dział spadku może więc dotyczyć  nieruchomości po zmarłej osobie. W  praktyce niejednokrotnie mamy do czynienia z sytuacją, gdy jeden spośród spadkobierców zajmuje się nieruchomością po zmarłym członku rodziny, co może rodzić pewne konsekwencje prawne.

Zasiedzenie a dział spadku

Możliwość zasiedzenia może stanowić źródło konfliktów podczas działu spadku po zmarłym. Jeśli jeden ze spadkobierców sprawuje władztwo nad nieruchomością, może próbować skorzystać z instytucji zasiedzenia. Należy mieć na uwadze, iż dopuszczalne jest, aby spadkobierca będący posiadaczem samoistnym zasiedział udziały w nieruchomości należące do reszty spadkobierców. W  takiej sytuacji jeden ze spadkobierców może przejąć na własność całą nieruchomość, pomimo tego, iż w pewnej części należy ona do innych spadkobierców.  

Zarzut zasiedzenia w sprawie o dział spadku

W naszej praktyce spotykamy się z sytuacją podnoszenia zarzutu zasiedzenia w trakcie postępowania o dział spadku. Niejednokrotnie jeden ze spadkobierców lub inna osoba zajmująca się nieruchomością zmarłego po jego śmierci próbuje wykazać, iż posiadała samoistnie nieruchomość przez 30 lat. Wymaga to oczywiście wykazania wielu faktów i przeprowadzenia istotnych dla sprawy dowodów. Dobre przygotowanie do spraw spadkowych, szczególnie w sytuacji konfliktu interesów jest zatem niezbędne.

Kiedy podnieść zarzut zasiedzenia ?

Formalnie zarzut zasiedzenia może być podniesiony w toczącym się postępowaniu o dział spadku. Sąd spadku, uwzględniając ten zarzut, może orzec, że nieruchomość nie należy do spadku, co skutkuje uniknięciem jej podziału pomiędzy spadkobierców.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby wszcząćodrębne postępowanie dotyczące wyłącznie stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.

Warto pamiętać, że cała sytuacja jest złożona i może prowadzić do trudności prawnych. Zarówno próba zasiedzenia nieruchomości przez jednego ze spadkobierców, jak i obalenie próby zasiedzenia wymagają dogłębnej analizy sprawy. Dlatego też korzystne jest skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w dziedzinie prawa rzeczowego oraz prawa spadkowego.

O autorze

Anna Wieczorek

Radca Prawny

O MNIE

Radca prawny. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Aplikację radcowską odbywała przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach; zawód radcy prawnego wykonuje od 2020 r. Posiada uprawnienia pozwalające na wykonywanie zawodu mediatora. Doktorant związany nieustannie z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Studia prawnicze ukończyła z oceną celującą, broniąc pracy magisterskiej z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego i prawa cywilnego pod kierunkiem prof. dr hab. M. Pazdana.

W kręgu szerokich zainteresowań znajduje się m.in. prawo upadłościowe i prawo restrukturyzacyjne. Doświadczenie zawodowe zdobywała angażując się w procesy restrukturyzacyjne i upadłościowe spółek z różnych branż, których aktywa wyceniano na  dziesiątki milionów złotych. Do największych sukcesów zalicza koordynację projektu, w którym doszło do zatwierdzenia przez sąd warunków sprzedaży  składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa (tzw. przygotowana likwidacja – pre-pack), którego wartość stawiała go pod tym względem na jednym z pierwszych miejsc w 2020 roku. Specjalizuje się również w zakresie obsługi dużych podmiotów gospodarczych, ze szczególnym uwzględnieniem prawa korporacyjnego, prawa cywilnego, handlowego oraz gospodarczego. Posiada kompetencje w zakresie regulowania skomplikowanego stanu prawnego nieruchomości, również przy uwzględnieniu wielowątkowego postępowania spadkowego. 

Posługuje się językiem angielskim.

KONTAKT


Więcej artykułów