Decyzja pomiędzy darowizną a umową dożywocia zależy od wielu czynników i może się różnić w zależności od indywidualnej sytuacji.

Darowizna

Darowizna to umowa cywilnoprawna, w której jedna osoba (darczyńca) przenosi własność swojego majątku (na drugą osobę (obdarowanego) bez oczekiwania jakiejkolwiek formy rekompensaty lub zapłaty w zamian.

Jest to forma nieodpłatnego przekazywania majątku, która może obejmować różne rodzaje wartości, takie jak nieruchomości, pieniądze czy przedmioty. W prawie polskim, w zależności od wartości i rodzaju majątku przekazywanego w darowiźnie, mogą istnieć różne wymogi formalne, takie jak konieczność sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego, co jest szczególnie istotne przy przenoszeniu własności nieruchomości.

Podatek od darowizny

Podatek od darowizny jest uregulowany przez przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jest to podatek, który obowiązuje w sytuacji, gdy jedna osoba przekazuje majątek drugiej osobie nieodpłatnie, czyli właśnie w formie darowizny. Wysokość podatku od darowizny zależy od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Istnieją trzy grupy podatkowe:

Grupa I: Najbliższa rodzina – dzieci, rodzice, małżonkowie, rodzeństwo, dziadkowie, wnuki. W tej grupie wiele darowizn jest zwolnionych z podatku do określonych kwot.

Grupa II: Szerszy krąg rodziny – zięciowie, synowe, rodzeństwo rodziców, dzieci rodzeństwa, małżonkowie dzieci, rodzeństwo małżonków. W tej grupie podatek jest wyższy niż w Grupie I.

Grupa III: Wszyscy pozostali, włączając w to osoby niebędące w żadnym stopniu pokrewieństwa z darczyńcą. W tej grupie podatek jest najwyższy.

Dla każdej z grup pokrewieństwa ustalone są kwoty wolne od podatku. To oznacza, że darowizny do określonej wartości nie są opodatkowane.

W przypadkach, gdy darowizna podlega opodatkowaniu, obdarowany ma obowiązek zgłosić taki fakt do urzędu skarbowego w określonym terminie (zazwyczaj jest to 6 miesięcy od daty otrzymania darowizny) i uiścić należny podatek. Istnieją jednak pewne wyjątki, które pozwalają na uniknięcie podatku od darowizny. Najważniejszym z nich jest zwolnienie dla darowizn przeprowadzonych między osobami z Grupy I do określonych kwot. Inne wyjątki mogą obejmować darowizny na cele charytatywne czy społeczne.

Umowa dożywocia

Umowa dożywocia to specjalny rodzaj umowy cywilnoprawnej, w ramach której osoba (zwykle właściciel nieruchomości) przekazuje swoją własność innej osobie pod warunkiem, że ta druga osoba będzie zapewniać jej świadczenia (np. opiekę, utrzymanie, środki do życia) do końca życia. Najistotniejsze elementy, które powinny się znaleźć  w umowie to przeniesienie prawa własności nieruchomości oraz określenie zobowiązań nabywcy wobec dożywotnika. Zgodnie z powyższym, własność nieruchomości przechodzi na nabywcę w momencie podpisania umowy. Umowa ta musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego, aby była ważna i ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa materialnego osobie starszej, jednocześnie umożliwiając przekazanie własności nieruchomości innej osobie.

Podatek od umowy dożywocia

Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa o dożywocie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości rynkowej nieruchomości. Obowiązek podatkowy ciąży na osobie, która nabywa nieruchomość na własność, a zawarcie umowy dożywocia nie pociąga za sobą konieczności zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Podstawowe różnice

Umowa o dożywocie jest umową płatną i dlatego różni się znacznie od darowizny.

Przekazanie nieruchomości za pomocą umowy darowizny jest popularnym sposobem, który daje obdarowanemu większą swobodę i możliwość manewrowania. W tej formie darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania nieruchomości obdarowanemu z własnego majątku. Jednakże obdarowany musi wyrazić zgodę na przyjęcie darowizny. Warto zaznaczyć, że umowa darowizny chroni mniej interesy darczyńcy niż umowa dożywocia.