Zgodnie z art. 96 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są oni troszczyć się o fizyczny oraz duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Przepis ten wyraźnie określa na czym polega piecza nad osobą dziecka. Należy zwrócić jednak uwagę, iż nakłada on wprost na rodziców wykonujących władzę rodzicielską obowiązek wszechstronnej troski oraz dbałości o rozwój, bezpieczeństwo i kondycję fizyczną, a także psychiczną dziecka przy czym nie narzuca sposobu czy formy wypełniania owego obowiązku. Podkreślenia wymaga, że rodzice dziecka winni przede wszystkim wychowywać dziecko i kierować nim, przy czym kierunek ten nie powinien godzić w podstawowe zasady moralności. Podkreślenia wymaga doniosłość obowiązków spoczywających na rodzicach, którzy w istocie kształtują osobowość dziecka i mają prawo decydowania o jego trybie życia. W ramach sprawowania pieczy nad dzieckiem, rodzice winni również czynić starania dla zapewnienia dziecku odpowiednich warunków do życia i dbać o jego bezpieczeństwo.
Mając powyższe na uwadze należy wskazać, iż zgodnie z art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska jest pojęciem szerszym niż piecza nad osobą dziecka. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Należy zwrócić uwagę, że w istocie brak jest zamkniętego katalogu elementów władzy rodzicielskiej. Z pewnością jednym z nich jest właśnie wyżej opisana piecza nad osobą dziecka. Poza tym w ramach wykonywania władzy rodzicielskiej mieści się również uprawnienie rodziców do zarządu majątkiem dziecka oraz uprawnienie do reprezentowania dziecka.
W tym miejscu należy jednak rozróżnić obowiązki i uprawnienia rodziców wynikające z ich władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, w tym sprawowania pieczy nad nim, od prawa do osobistej styczności z dzieckiem, które jest uregulowane w art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wymaga podkreślenia, że obowiązek i uprawnienie rodziców do kontaktu z dzieckiem jest niezależne od sposobu ustalenia pomiędzy nimi sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej lub sprawowania samej pieczy nad osobą dziecka. W tym względzie sprawy te są rozpatrywane przez sąd opiekuńczy w ramach osobnych postępowań inicjowanych najczęściej dla dobra dziecka w przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami.
Adwokat Joanna Wanat