Zatrzymanie w postępowaniu karnym. Jakie masz prawa i obowiązki?

Policja dokonuje zatrzymania osoby w momencie, gdy istnieją przesłanki, że może być ona przestępcą. Celem takiego działania Policji jest nie tylko postawienie kogoś przed sądem, ale także uniemożliwienie ucieczki lub zatarcia śladów. Osoba zatrzymana przez Policję musi zostać poinformowana o przyczynach i podstawach jej zatrzymania. Jakie masz prawa i obowiązki jako osoba zatrzymana?

Środek przymusu w postaci zatrzymania przez Policję w praktyce stosowany jest bardzo często. Dla zatrzymanego jest to niezmiernie ważny moment, w którym dokonuje się pierwszego przesłuchania (często jeszcze w charakterze świadka). Pierwszy kontakt z Policją ma niejednokrotnie decydujący wpływ na dalszy bieg postępowania karnego, w szczególności może dać podstawę do wystąpienia przez prokuratora z wnioskiem o zastosowanie tzw. tymczasowego aresztowania.

Jako osoba zatrzymana masz prawo do:

  • informacji o przyczynie zatrzymania i do bycia wysłuchanym (art. 244 § 2 k.p.k.);
  • złożenia lub odmowy złożenia oświadczenia w swojej sprawie (art. 244 § 3 k.p.k.);
  • niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i bezpośredniej z nim rozmowy (art. 245 § 1 k.p.k.);
  • jeżeli nie znasz wystarczająco języka polskiego, masz prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza (art. 72 § 1 k.p.k.);
  • otrzymania odpisu protokołu zatrzymania (art. 244 § 3 k.p.k.);
  • zawiadomienia osoby najbliższej lub innej wskazanej osoby, jak również pracodawcy, szkoły, uczelni, dowódcy oraz osoby zarządzającej przedsiębiorstwem zatrzymanego albo przedsiębiorstwem, za które jest on odpowiedzialny, o zatrzymaniu (art. 245 § 2, art. 261 § 1, § 2 i § 3 k.p.k.);
  • jeżeli nie jesteś obywatelem polskim, masz prawo do kontaktu z urzędem konsularnym lub z przedstawicielstwem dyplomatycznym państwa, którego jesteś obywatelem. Jeżeli nie posiadasz żadnego obywatelstwa, masz prawo do kontaktu z przedstawicielem państwa, w którym zatrzymany mieszka na stałe (art. 612 § 2 k.p.k.);
  • wniesienia do sądu zażalenia na zatrzymanie w terminie 7 dni od dnia zatrzymania. W zażaleniu można się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości zatrzymania (art. 246 § 1 k.p.k.)
  • natychmiastowego zwolnienia, jeżeli przyczyny zatrzymania przestały istnieć, albo po upływie 48 godzin od chwili zatrzymania, o ile zatrzymany nie zostanie w tym czasie przekazany do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. W wypadku przekazania do sądu zatrzymany zostanie zwolniony, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania nie zostanie mu doręczone postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (art. 248 § 1 i § 2 k.p.k.).

Na osobie zatrzymanej w postępowaniu karnym ciążą dodatkowo podstawowe obowiązki (74 § 2 k.p.k.), tj.:

  • poddanie się oględzinom ciała i badaniom niezwiązanym z naruszeniem ciała;
  • pobranie odcisków palców;
  • zrobienie zdjęcia i okazanie innym osobą;
  • pobranie przez policjanta wymazu śluzówki policzków;
  • jeśli badania przeprowadza pracownik medyczny należy wyrazić zgodę na badania psychologiczne i psychiatryczne oraz na niezbędne badania z dokonaniem zabiegów na ciele, które nie łączą się z zabiegiem chirurgicznym i nie zagrażają zdrowiu. Możesz poprosić, aby badań i oględzin ciała dokonała osoba tej samej płci.

Prokurator może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej. W powyższej sytuacji może dojść do przeszukania mieszkania, w którym znajduje się osoba podejrzana. Masz prawo być obecny w trakcie prowadzonych przez funkcjonariuszy czynności przeszukania, jak również możesz sobie życzyć, aby była przy tym obecna jeszcze inna osoba.

Postanowienie sądu lub prokuratora o przeprowadzeniu przeszukania należy okazać osobie, u której przeszukanie ma być przeprowadzone. Należy jednak pamiętać, iż w wypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie sądu lub prokuratora nie mogło zostać wydane, policjant może nam okazać jedynie legitymację służbową, a dopiero następnie zwraca się do sądu lub prokuratora o zatwierdzenie przeszukania. Postanowienie sądu lub prokuratora w przedmiocie zatwierdzenia należy doręczyć osobie, u której dokonano przeszukania, w terminie 7 dni od daty czynności na zgłoszone do protokołu żądanie tej osoby.

W razie jakichkolwiek wątpliwości co do zasadności zatrzymania i jego przebiegu, nieodzowna jest pomoc kancelarii adwokackiej i adwokata karnisty. Takie działanie pozwoli na pewno zaoszczędzić zdrowie i stres, dodatkowo dając osobie zatrzymanej faktyczne wsparcie już od chwili pierwszego kontaktu z Policją.  

Pogotowie karne

Kancelaria zapewnia pomoc prawną osobom zatrzymanym w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. W przypadku zatrzymania przez organy ścigania niezwłocznie pojawiamy się na miejscu zdarzenia, również poza zwykłymi godzinami pracy naszej Kancelarii. Warto pamiętać, że brak pomocy profesjonalnego obrońcy już podczas pierwszego przesłuchania zazwyczaj negatywnie wpływa na dalszy przebieg postępowania.

W nagłych wypadkach prosimy o kontakt pod numerem telefonu: +48 730 556 100

Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.

O autorze

dr Jarosław Wichura

DR JAROSŁAW WICHURA

Adwokat

O MNIE

Adwokat przy Izbie Adwokackiej w Katowicach, Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

 

Aplikację adwokacką odbywał przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach. Od 2017 r. wykonuje zawód adwokata.

 

W kręgu zainteresowań znajduje się m.in. prawo cywilne i gospodarcze, jak również sprawy z zakresu prawa rodzinnego i prawa karnego. Od wielu lat z sukcesem świadczy kompleksowe usługi prawne w zakresie stałej obsługi wspólnot mieszkaniowych.

 

Uczestniczył w kilkudziesięciu szkoleniach m.in. z zakresu mediacji w sprawach cywilnych i karnych, rozwoju przedsiębiorczości, doskonalenia umiejętności personalnych.

Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce. 


W czerwcu 2016 r. obronił rozprawę doktorską pt. „Wolność słowa w Polsce i w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Ujęcie porównawcze” na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

 

Wykładowca na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, wcześniej także w Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu (prowadzi zajęcia z przedmiotów m.in. „Wstęp do prawoznawstwa”, „Prawo międzynarodowe publiczne”, „Administracja publiczna”).

 

Wielokrotny stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w nauce. Wyróżniony przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego za działalność na rzecz społeczności akademickiej i lokalnej oraz osiągnięcia naukowe. Jest autorem monografii naukowej pn. „Nowe media a opinia publiczna”, współautorem monografii pn. „Funkcjonalna implementacja przepisów antykorupcyjnych na gruncie polskiego prawa karnego”, 21 artykułów naukowych oraz współredaktorem 2 publikacji zbiorowych. Ponadto pisze teksty popularnonaukowe oraz eksperckie.

 

Płynnie posługuje się językiem angielskim (certyfikat TOEIC).

Z zamiłowania pianista i meloman. Wolne chwile poświęca dobrej książce oraz górskim wycieczkom.

KONTAKT


Więcej artykułów