Tajemnicą bankową objęte są wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank tę czynność wykonuje. Stanowią ją zatem wszelkie informacje przekazywane bankowi przy okazji np. założenia oraz prowadzenia przez bank rachunku bankowego danego klienta, udzielenia kredytu/pożyczki, wypłat i wpłat środków pieniężnych, przekazania bankowi przedmiotów i papierów wartościowych do przechowania, korzystania z bankowych skrytek sejfowych itp. Nie chodzi przy tym jedynie o warunki i parametry danej umowy zawieranej z bankiem, lecz również o wszelkie inne informacje przekazywane przez klienta w związku z zawarciem i realizacją umowy w tym w szczególności dane osobowe, status majątkowy, źródła dochodów i zobowiązań, miejsce zatrudnienia itp.

Zgodnie z art. 104 ust. 1 prawa bankowego do zachowania tajemnicy bankowej zobowiązany jest bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe. Wymieniona ustawa określa sytuacje, kiedy bank nie jest tajemnicą związany. Katalog tych sytuacji ma charakter zamknięty i wszelkie przypadki ujawnienia lub wykorzystania tajemnicy bankowej bez zezwolenia rodzą ryzyko odpowiedzialności dla podmiotu zobowiązanego do jej zachowania, nie wyłączając odpowiedzialności odszkodowawczej i karnej (kara grzywny do 1 000 000 złotych i kara pozbawienia wolności do lat 3). Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej jest bezterminowy – obowiązuje również po rozwiązaniu, zakończeniu danej umowy łączącej bank z klientem, nie przestaje także obowiązywać pracowników banku oraz osób, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe po rozwiązaniu z nimi stosunku pracy czy umowy zlecenia/współpracy.

Kto ma lub może mieć do dostęp do tajemnicy bankowej?

Przede wszystkim banku nie obowiązuje obowiązek zachowania tajemnicy bankowej wobec osoby, której dotyczą informacje objęte tajemnicą.  Osoba taka może również na piśmie lub w postaci elektronicznej upoważnić bank do przekazania określonych informacji wskazanej przez siebie osobie (pełnomocnikowi) lub jednostce organizacyjnej. Ma to często zastosowanie np. w przypadku konieczności dokonania określonych czynności bankowych w czasie nieobecności klienta banku w kraju, choroby klienta czy też w przypadku powierzenia pełnomocnikowi sprawy do prowadzenia związanej z umową łączącą klienta z bankiem itp.  Pełnomocnikiem klienta może być np. adwokat, radca prawny bądź członek rodziny.

W stosunkach małżeńskich, w przypadku posiadania przez małżonków wspólnego rachunku bankowego czy też kredytu, pożyczki nie ma konieczności upoważnienia drugiego małżonka do uzyskania informacji dotyczących takiego rachunku, kredytu stanowiących tajemnicę bankową (np. co do historii rachunku, salda zadłużenia itp.). Każdy z małżonków, jako współposiadacz rachunku, współkredytobiorca, jest upoważniony do uzyskania wszelkich informacji stanowiących tajemnicę bankową. Upoważnienie będzie jednak konieczne w przypadku współmałżonka niebędącego stroną czynności bankowej, gdyż jest on wówczas tzw. osobą trzecią w rozumieniu prawa bankowego (bez względu na łączący małżonków ustrój majątkowy).

Istnieją również przypadki, w których obowiązek zachowania tajemnicy bankowej jest wyłączony, a także sytuacje w których bank ma obowiązek udzielenia informacji stanowiących. Do pierwszej kategorii należą przypadki, w których m.in:

• bez ujawnienia informacji objętej tajemnicą bankową – ze względu na istotę i charakter czynności bankowej lub obowiązujące przepisy – nie jest możliwe należyte wykonanie umowy, na podstawie której jest wykonywana ta czynność bankowa lub należyte wykonanie czynności pozostających w związku z zawarciem i wykonaniem tej umowy;
• następuje udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową adwokatom lub radcom prawnym w związku ze świadczeniem przez nich pomocy prawnej na rzecz banku;
• udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do zawarcia i wykonywania umów sprzedaży wierzytelności zaklasyfikowanych zgodnie z odrębnymi przepisami do kategorii straconych;
• ujawnienie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do wykonywania umów odwróconego kredytu hipotecznego;
• udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do przeprowadzenia przymusowej restrukturyzacji.

Z kolei obowiązek udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową dotyczy bank wyłącznie wobec określonych ustawowo podmiotów, w ściśle określonych sytuacjach (art. 105 prawa bankowego). Do podmiotów tych należą m.in.:

– inne banki i instytucje kredytowe;

–  Szef Krajowej Administracji Skarbowej, izba rozliczeniowa, naczelnik urzędu celno-skarbowego, naczelnik urzędu skarbowego;

– dostawcy usług płatniczych;

– zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, Komisja Nadzoru Finansowego;

– sądy, prokuratura, komornicy sądowi, biegli rewidenci;

– Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Agencja Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjnego, Policja, Żandarmeria Wojskowej, Straż Graniczna, Służba Więzienna, Służba Ochrony Państwa.

Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej jest jednym z podstawowych obowiązków banku i osób w nim pracujących lub współpracujących z nim. Wyłączenie tego obowiązku jest możliwe wyłącznie na podstawie wyraźnego zwolnienia ustawowego lub stosownego upoważnienia osoby, której dotyczą informacje objęte tajemnicą bankową.