Dobro dziecka. Jak należy je rozumieć?

dobro dziecka

Dobro dziecka to nadrzędna zasada, która stanowi podstawową przesłankę wszystkich rozstrzygnięć sądu dotyczących dziecka. Samo jednak pojęcie „dobra dziecka” ma charakter nieostry i podlega każdorazowo badaniu w konkretnych okolicznościach danej sprawy. Czym zatem jest „dobro dziecka” i jak należy je rozumieć?

Na wstępie należy zauważyć, iż polskie prawo nie definiuje pojęcia dobra dziecka, jednak niejednokrotnie się nim posługuje. Dobro dziecka odgrywa bowiem nadrzędną rolę przy wykładni przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (tzw. zasada dobra dziecka). Dobro dziecka koresponduje z pojęciem nadrzędnego interesu dziecka wynikającego z przepisów Konwencji o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. W myśl przepisu art. 3 Konwencji o prawach dziecka: „we wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.”

Przy wykładni dobra dziecka wydaje się, że determinującą rolę odgrywa doktryna i judykatura. J. Gajda (por. Glosa do wyr. SN z 5.1.2001 r., V CKN 915/00, OSP 2001, Nr 6, poz. 92, teza 6, Legalis) uważa, że dobro dziecka stanowi podstawowe kryterium sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Dokonując oceny z punktu widzenia dobra dziecka, należy jednak wziąć pod uwagę m.in. jego wiek, przywiązanie do poszczególnych rodziców, dotychczasowe kontakty i stosunki pomiędzy dzieckiem a rodzicami.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego (post. z 31.1.2018 r., IV CSK 442/17, Legalis) dobro dziecka jest podstawową wartością, która wymaga priorytetowego traktowania w stosunku do interesów innych osób, także rodziców. Z treści art. 95 § 3 KRO wynika, że najistotniejszym elementem władzy rodzicielskiej jest jej funkcja ochronna w stosunku do dziecka. Swoje oczekiwania i uprawnienia wynikające z władzy rodzicielskiej rodzice mogą uwzględniać i realizować jedynie w taki sposób i w takim zakresie, który nie prowadzi do kolizji z dobrem dziecka. Dodatkowo Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.08.1981 r. (III CRN 155/81, Legalis) wskazuje, iż sąd, rozstrzygając o władzy rodzicielskiej, powinien się kierować przede wszystkim dobrem dziecka oraz interesem społecznym, a nie interesem jednego czy obojga rodziców.

Z kolei odnosząc się do relacji na linii dobro dziecka a interes rodziców, Sąd Najwyższy podkreślił (post. z 5.5.2000 r., II CKN 765/00, Legalis), iż wprawdzie podstawowym założeniem naszego prawa rodzinnego jest dążenie do realizacji w każdej sprawie dobra małoletniego dziecka, ale założenia tego nie można rozumieć w ten sposób, że eliminuje ono całkowicie, jako jedną z przesłanek rozstrzygania spraw z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi, interes rodziców. Jeżeli zatem ochrona dobra dziecka da się pogodzić – nawet przy założeniu, że rozstrzygnięcie spowoduje pewne przejściowe ujemne skutki dla dziecka – z interesem rodziców, to sąd nie może tego ostatniego interesu nie wziąć pod uwagę. Reasumując, dobro dziecka stanowi najwyższą wartość i ma podstawowe znaczenie we wszystkich sprawach dotyczących dzieci (np. wykonywania władzy rodzicielskiej, kontaktów rodziców z dzieckiem, pieczy nad dzieckiem). Rozstrzygając o sprawach dziecka, Sąd każdorazowo musi kierować się zasadą dobra dziecka.

O autorze

dr Jarosław Wichura

DR JAROSŁAW WICHURA

Adwokat

O MNIE

Adwokat przy Izbie Adwokackiej w Katowicach, Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

 

Aplikację adwokacką odbywał przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach. Od 2017 r. wykonuje zawód adwokata.

 

W kręgu zainteresowań znajduje się m.in. prawo cywilne i gospodarcze, jak również sprawy z zakresu prawa rodzinnego i prawa karnego. Od wielu lat z sukcesem świadczy kompleksowe usługi prawne w zakresie stałej obsługi wspólnot mieszkaniowych.

 

Uczestniczył w kilkudziesięciu szkoleniach m.in. z zakresu mediacji w sprawach cywilnych i karnych, rozwoju przedsiębiorczości, doskonalenia umiejętności personalnych.

Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce. 


W czerwcu 2016 r. obronił rozprawę doktorską pt. „Wolność słowa w Polsce i w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Ujęcie porównawcze” na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

 

Wykładowca na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, wcześniej także w Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu (prowadzi zajęcia z przedmiotów m.in. „Wstęp do prawoznawstwa”, „Prawo międzynarodowe publiczne”, „Administracja publiczna”).

 

Wielokrotny stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w nauce. Wyróżniony przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego za działalność na rzecz społeczności akademickiej i lokalnej oraz osiągnięcia naukowe. Jest autorem monografii naukowej pn. „Nowe media a opinia publiczna”, współautorem monografii pn. „Funkcjonalna implementacja przepisów antykorupcyjnych na gruncie polskiego prawa karnego”, 21 artykułów naukowych oraz współredaktorem 2 publikacji zbiorowych. Ponadto pisze teksty popularnonaukowe oraz eksperckie.

 

Płynnie posługuje się językiem angielskim (certyfikat TOEIC).

Z zamiłowania pianista i meloman. Wolne chwile poświęca dobrej książce oraz górskim wycieczkom.

KONTAKT


Więcej artykułów