ZADATEK A ZALICZKA NA GRUNCIE PRAWA CYWILNEGO

Zadatek i zaliczka to często mylone ze sobą terminy występujące w polskim prawie, dzięki temu artykułowi dowiesz się jakie występują między nimi różnice i jak istotną rolę pełnią na gruncie prawa cywilnego.

Zadatek i zaliczka to często mylone ze sobą terminy występujące w polskim prawie. Pomimo istotnych różnic konstrukcyjnych, podstawową cechą, która łączy ze sobą zadatek i zaliczkę jest ich przeznaczenie – są to świadczenia wpłacane na poczet wykonywanej w przyszłości umowy.
Różnica pomiędzy zadatkiem a zaliczką jest szczególnie istotna, w sytuacji gdy umowa, na poczet której zostało odpowiednio wpłacone świadczenie, nie zostanie zrealizowana.
Zaliczka w odróżnieniu od zadatku nie może być traktowana jako instytucja prawa cywilnego. W praktyce przyjmuje się, iż zaliczka pełni funkcję częściowej zapłaty, w przypadku należycie wykonanej umowy – podlega ona zarachowaniu na poczet świadczenia umownego. W sytuacji natomiast gdy nie wykonano
bądź nienależycie wykonano umowę, zaliczka podlega zwrotowi w takiej samej wysokości w jakiej została uiszczona – bez względu na przyczynę niezrealizowania umowy. Staje się ona świadczeniem nienależnym, podlegającym zwrotowi z uwagi na fakt, że nie został osiągnięty cel jej świadczenia.
Należy również podkreślić, iż przedmiotem zaliczki mogą być jedynie pieniądze, przy czym do ich wręczenia musi dojść zawsze przed spełnieniem świadczenia przez drugą stronę umowy.
Zaliczka w przeciwieństwie do zadatku nie stanowi formy zabezpieczenia wykonania umowy, nie jest zatem swoistym odszkodowaniem za ewentualne odstąpienie od umowy.
Przechodząc do kwestii zadatku, którego znaczenie definiuje art. 394 kodeksu cywilnego, zgodnie z jego treścią w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego
od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Zgodnie z przytoczonym znaczeniem, do którego nawiązuje art. 394 § 1 kodeksu cywilnego przez zadatek rozumie się pewną sumę pieniężną lub rzecz daną przy zawarciu umowy.
Istotnym jest, iż w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, a jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
Zwrot zadatku powinien również nastąpić w razie rozwiązania umowy albo jeżeli niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony. W takiej sytuacji żadna ze stron nie może żądać zadatku w podwójnej wysokości.
Zatrzymać zadatek lub żądać sumy dwukrotnie wyższej można więc jedynie wtedy, gdy wyłączną odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązania ponosi druga strona. Zgodnie z powyższym decydując się na zastrzeżenie w umowie zadatku lub zaliczki należy pamiętać o konsekwencjach wynikających z zastosowania danej instytucji.

Zobacz naszą pełną ofertę: umowy

Więcej artykułów