W sprawach, w których prowadzono dochodzenie, Sąd może uznać, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Doręczy nam wówczas tzw. wyrok nakazowy, którym orzeka karę ograniczenia wolności lub grzywnę. Czy musisz zaakceptować takie rozstrzygnięcie Sądu, czy też możesz się z nim nie zgodzić? Zachęcamy do lektury poniższego artykułu!
Zgodnie z art. 500 § 1 Kodeksu postępowania karnego: „W sprawach, w których prowadzono dochodzenie, uznając na podstawie zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, sąd może w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny wydać wyrok nakazowy.” Wyrok nakazowy wydawany jest jednoosobowo, na posiedzeniu, bez udziału stron. Wyrok nakazowy jest wyłącznie wyrokiem skazującym. Nie można bowiem wyrokiem nakazowym warunkowo umorzyć postępowania.
Postępowanie nakazowe jest w stosunku do zwyczajnego bardziej odformalizowane, przede wszystkim poprzez rezygnację z przeprowadzenia rozprawy oraz orzekanie o winie i karze na posiedzeniu, wyłącznie na podstawie materiałów dochodzenia, jeżeli okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości (Komentarz do art. 500 KPK, red. Skorupka 2021, wyd. 5/Światłowski, Legalis). Postępowanie nakazowe może mieć więc zastosowanie tylko wtedy, gdy z uwagi na treść art. 500 § 3 KPK brak jest wątpliwości co do okoliczności czynu i winy oskarżonego. Jeżeli zatem zgromadzone materiały nasuwają jakiekolwiek wątpliwości Sądu co do okoliczności istotnej z punktu widzenia prawnokarnej oceny czynu, wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne.
Wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne w sprawach z oskarżenia prywatnego. Powyższe wynika głównie z braku postępowania przygotowawczego w postępowaniu prywatnoskargowym, który to brak uniemożliwia ocenę dowodów i winy oskarżonego bez rozprawy sądowej (zob. też A. Pawłowska, Przesłanki wydania wyroku, s. 94). Niedopuszczalne jest wydanie wyroku nakazowego także wówczas, gdy oskarżony jest nieletni, głuchy, niemy lub niewidomy lub zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności, a ponadto zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny (art. 79 § 1 KPK).
Przepis art. 502 § 1 i 2 KPK dopuszcza możliwość orzeczenia wyrokiem nakazowym jedynie kar ograniczenia wolności lub grzywny w określonej wysokości oraz środków karnych. W katalogu kar możliwych do orzeczenia wyrokiem nakazowym nie mieści się zatem kara pozbawienia wolności w jakiejkolwiek postaci (wyrok SN z dnia 23.03.2006 r., sygn. akt II KK 3/06, OSNwSK 2006, Nr 1, poz. 610). Orzeczenie wyrokiem nakazowym kary pozbawienia wolności, a zatem kary nieprzewidzianej w katalogu kar możliwych do orzeczenia w postępowaniu nakazowym, stanowi rażące naruszenie art. 502 § 1 KPK (wyrok SN z dnia 28.08.2008 r., sygn. akt IV KK 265/08, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 1727, z glosą C.P. Kłaka, OSA 2009, Nr 4, s. 94).
Odpowiadając na pytanie zawarte na wstępie artykułu, jeżeli uważasz, że wyrok nakazowy jest dla Ciebie krzywdzący, to możesz wnieść od niego sprzeciw. Sprzeciw należy wnieść do sądu, który wydał wyrok nakazowy, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia nam wyroku (art. 506 § 1 KPK). Istnieje możliwość złożenia wniosku o przywrócenie tego terminu, jeżeli nie został on dotrzymany przez stronę z przyczyn od niej niezależnych (art. 126 § 1 KPK).
Sprzeciw od wyroku nakazowego nie wymaga wskazania zarzutów ani uzasadnienia, jest tylko badany przez prezesa sądu pod kątem dochowania warunków formalnych dopuszczalności. Sprzeciw nie musi spełniać żadnych szczególnych wymagań formalnych, poza wymogami pisma procesowego (art. 119 KPK). Wystarczy oświadczenie braku zgody na wydane orzeczenie. Jak podkreśla zgodnie doktryna, sprzeciw od wyroku nakazowego jest środkiem zaskarżenia, nie jest natomiast środkiem odwoławczym.
Cofnięcie sprzeciwu może nastąpić do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej (art. 506 § 5 KPK). Skuteczne cofnięcie sprzeciwu powoduje uprawomocnienie się wyroku nakazowego (art. 507 KPK). Czy wniesienie sprzeciwu od wyroku nakazowego będzie korzystne w każdym przypadku? Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi, należy bowiem każdorazowo pochylić się nad daną sprawą i jej stanem faktycznym. KLIK
Kancelaria zapewnia pomoc prawną osobom zatrzymanym w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. W przypadku zatrzymania przez organy ścigania niezwłocznie pojawiamy się na miejscu zdarzenia, również poza zwykłymi godzinami pracy naszej Kancelarii. Warto pamiętać, że brak pomocy profesjonalnego obrońcy już podczas pierwszego przesłuchania zazwyczaj negatywnie wpływa na dalszy przebieg postępowania.
W nagłych wypadkach prosimy o kontakt pod numerem telefonu: +48 730 556 100
Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.
