W każdej sprawie cywilnej chcąc skutecznie dochodzić swoich roszczeń odszkodowawczych należy pamiętać o terminie przedawnienia. W sprawach o odszkodowanie za szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego zgodnie z art. 149 ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze (p.g.g.) termin ten wynosi 5 lat od dnia dowiedzenia się o szkodzie. Czy termin ten można również zastosować w przypadku ubiegania się o zwrot kosztów zabezpieczeń przed szkodami górniczymi?
Źródło: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2014 r., sygn. akt V CSK 280/13
Zgodnie z art. 150 (p.g.g.) przepisy o naprawieniu szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom. Tytułem krótkiego wyjaśnienia, należy wskazać, że ,,odpowiednie stosowanie” polega na zastosowaniu danych przepisów z uwzględnieniem ewentualnych różnić pomiędzy nimi oraz z odpowiednią ich modyfikacją.
W omawianej sytuacji należy rozważyć czy, przepisy o dochodzeniu odszkodowania za szkody górnicze można również zostać zastosowane w sytuacji, w której szkody się jeszcze nie pojawiły, a jedynie nastąpiła konieczność ich zapobiegnięcia.
Wobec powyższego za słuszne należy uznać stanowisko według którego nie można odpowiednio stosować art. 148 p.g.g. określającego 5 letni termin przedawnienia do zwrotu kosztów zabezpieczeń. Stwierdzenie odmienne byłoby sprzeczne z samą istotą zapobiegania szkodą, która ma charakter przede wszystkim prewencyjny.
Takie też stanowisko zostało zaprezentowane przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 marca 2014 r., o sygn. akt V CSK 280/13, w którym stwierdzono, że roszczenie o zwrot kosztów zabezpieczeń, dochodzonych na podstawie przepisów ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, zarówno pochodzącej z 2011 r., jak i poprzednio obowiązującej, przedawnia się w terminach określonych w art. 4421 k.c. tzn. terminie trzyletnim.
Roszczenie o zapobieżenie szkodzie grożącej w związku z ruchem zakładu górniczego podlega ocenie prawnej przy zastosowaniu odpowiednio przepisów kodeksu cywilnego, z modyfikacjami wynikającymi z prawa górniczego. Podstawowym przepisem kodeksu cywilnego regulującym roszczenia o zapobieżenie szkody jest art. 439 k.c. (Ten, komu wskutek zachowania się innej osoby, w szczególności wskutek braku należytego nadzoru nad ruchem kierowanego przez nią przedsiębiorstwa lub zakładu albo nad stanem posiadanego przez nią budynku lub innego urządzenia, zagraża bezpośrednio szkoda, może żądać, ażeby osoba ta przedsięwzięła środki niezbędne do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa, a w razie potrzeby także, by dała odpowiednie zabezpieczenie.) zamieszczony wśród przepisów dotyczących odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych.
Sąd Najwyższy zatem ustalił, że skoro przepisy dotyczące naprawienia szkód górniczych stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodą, to również roszczenie prewencyjne podlegają przedawnieniu w terminie określonym w art. 4421 k.c.. Z przepisu tego wynika zaś, że termin ten rozpoczyna się w dniu, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia.
Z kolei w analogicznej sprawie Sąd Najwyższy w uzasadnianiu orzeczenia z dnia 17 grudnia 2017 r., stwierdził, że z samej redakcji przepisu art. 4421 k.c. wynika, że nie może być on stosowany wprost do roszczeń prewencyjnych, roszczenie bowiem przysługuje dopóty, dopóki trwa stan zagrożenia szkodą. Początek biegu przedawnienia wyznacza zatem inne zdarzenie niż dowiedzenie się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia.
Jakie zatem konkretne zdarzenie wyznacza początek biegu przedawnienia roszczenia o zwrot kosztów zabezpieczeń napiszę w kolejnym artykule.
Zobacz naszą pełną ofertę szkody górnicze na stronie szczegółowo omawiamy problem szkód górniczych.
Adwokat przy Izbie Adwokackiej w Katowicach. Członek Sekcji Praktyków Prawa Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach, Sekcja Prawa Cywilnego i Postępowania Cywilnego.Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
telefon: +48 503 891 164
e-mail: r.kirsch@pirozek.pl