Szkody górnicze powodują negatywne konsekwencje, jednak osoba poszkodowana nie pozostaje bez opieki prawnej. Przepisy ustawy Prawo geologiczne i górnicze jak i sam kodeks cywilny przewidują sposób naprawienia takich szkód oraz zasady dochodzenia należnego odszkodowania.  

Terminy przedawnienia roszczeń o szkody górnicze

Zgodnie z aktualnymi przepisami Prawa geologicznego i górniczego, określonymi w artykule 149, roszczenia dotyczące naprawienia szkód wynikłych z działalności górniczej podlegają pięcioletniemu okresowi przedawnienia. Ten okres rozpoczyna się od momentu, gdy poszkodowany dowiaduje się o szkodzie. To oznacza zmianę w stosunku do wcześniejszych regulacji, które odwoływały się bezpośrednio do Kodeksu cywilnego i określały trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń wynikających z czynów niedozwolonych, liczony od dnia uzyskania informacji o szkodzie. Ważne jest, że w przypadkach szkód górniczych, które miały miejsce przed rokiem 2012, czyli przed wprowadzeniem nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego, stosuje się przepisy obowiązujące wcześniej. W przypadku wątpliwości co do przedawnienia roszczenia, eksperci mogą pomóc w ocenie sytuacji i doradzić, jakie działania podjąć, aby skutecznie ubiegać się o odszkodowanie.

Przesłankami wystąpienia obowiązku naprawienia szkody bądź obowiązku wypłaty należnego odszkodowania za szkody górnicze jest powstanie szkody oraz tzw. adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy przyczyną danego zdarzenia, a powstaniem szkody.

W pierwszej kolejności przedstawię zaganiania prawne związane z pojęciem i rodzajem szkoda, a następnie wyjaśnię czym jest związek przyczynowo-skutkowy i dlaczego w procesie o odszkodowanie te dwie przesłanki zawsze muszą występować łącznie.

Szkoda stanowi jeden z elementów powstania odpowiedzialności odszkodowawczej. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają jednak definicji szkody. Powszechnie przyjmuje się, że mianem szkody określa się wszelki uszczerbek w dobrach lub interesach prawnie chronionych, jakiego doznała dana osoba wbrew swojej woli. Sam uszczerbek najczęściej oznacza negatywną zmianę w tych dobrach. Uwidacznia się natomiast w różnicy pomiędzy stanem jaki pojawił się w wyniku negatywnego zdarzenia (szkoda), a stanem, jaki były, gdyby owo negatywne zdarzenie nigdy nie nastąpiło.

Szkody górnicze – rodzaje szkody

Przepisy kodeksy cywilnego wyróżniają dwa rodzaje szkody, których ukazanie się tworzy powstanie obowiązku świadczenia odszkodowawczego. Są to szkody majątkowe i szkody niemajątkowe. Kryterium, które pomaga nam wyróżnić z jakim rodzajem szkody mamy do czynienia jest właściwość dobra, które uległo naruszeniu.

Szkoda niemajątkowa powstaje w rezultacie naruszenie dóbr osobistych i jest określana mianem krzywdy, natomiast świadczenie mające zrekompensować jej negatywne skutki określa się zadośćuczynieniem.

zobacz naszą pełną ofertę: szkody górnicze

Konsekwencją wystąpienia szkody majątkowej jest obowiązek świadczenia odszkodowawczego.  

W przypadku dochodzenia roszczeń związanych ruchem zakładu górniczego, którego działanie spowodowało szkodę będziemy mieli do czynienia najczęściej ze szkodą majątkową w postaci wszelkiego rodzaju uszkodzeniu na nieruchomości  położonej w strefie oddziaływania zakładu górniczego.

Odszkodowanie pieniężne jako najczęściej spotykana postać odszkodowania będzie miała miejsce w przypadku gdy przywrócenie stanu poprzedniego (tzw. restytucja naturalna) będzie niemożliwe bądź będzie pociągać dla zobowiązanego nadmierne trudności lub gdy będzie wiązało się to z dużymi kosztami.

Postacie szkody majątkowej

Warto także wspomnieć, że szkoda majątkowa może mieć dwie postaci, które są objęte obowiązkiem odszkodowawczym.

Pierwszą postacią jest strata (dammum emergens) oraz utracone korzyści (lucrum cessans).

W myśl przepisów kodeksu cywilnego obie postaci szkody wiążą się z obowiązkiem odszkodowawczym, co jest wyrażeniem zasady pełnego odszkodowania.

Strata będzie przejawiać się przede wszystkim w rzeczywistym uszczupleniu majątku poszkodowanego, a więc w każdorazowemu pogorszeniu sytuacji majątkowej osoby dotkniętej stratą. Najczęstsze przykłady straty jako szkody majątkowej to zniszczenie i uszkodzenie mienia czy poniesienie niezbędnych wydatków pieniężnych w celu usunięcia szkody i jej następstw.

Deformacje nieciągłe

Nie ulega wątpliwości, że dochodząc odszkodowania z zakresu szkód górniczych w wielu przypadkach będziemy mieli do czynienia z obiema postaciami szkody majątkowej. Nie trudno sobie wyobrazić sytuację, że w wyniku negatywnego oddziaływania zakładu górniczego zniszczeniu (uszkodzeniu) uległ budynek, w którym przedsiębiorca prowadzi swoją działalność gospodarczą.  Szkodą dla przedsiębiorcy w takim wypadku będzie zarówno strata w postaci uszkodzenia budynku oraz utracone korzyści w postaci spodziewanego zysku jaki przedsiębiorca mógłby osiągnąć, gdyby nie zaprzestał prowadzenia działalności.

Jedną z najczęściej występujących postaci szkody górniczej są tzw. deformacje nieciągłe czyli uszkodzenia powierzchni ziemskiej, które charakteryzują się występowaniem m.in zapadlisk, pęknięć czy szczelin, co w konsekwencji przyczynia się do uszkodzenia budynków.  

Charakterystyczne dla terenów narażonych na szkody górnicze jest także odpowiednia procedura zabezpieczenia nowopowstałego budynku przed negatywnymi konsekwencjami eksploatacji górniczej. Jednak o jej szczegółowej problematyce  zabezpieczającej będę pisał w kolejnych artykułach.