Jednym z podstawowych zadań kierownika budowy jest wskazane w art. 22 pkt 1 pr. bud. protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego. Przede wszystkim wskazać należy, że przepis ten reguluje obowiązki kierownika budowy, a nie właściciela obiektu lub inwestora albo wykonawcy robót.
Teren budowy jest to przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy (art. 3 pkt 10 pr. bud.).
Brak jest regulacji prawnej, która wskazywałaby wprost jakie elementy powinien zawierać protokół przejęcia terenu budowy. Z całą jednak pewnością protokół taki powinien pozwalać określić:
- dane kierownika budowy
- dane inwestora,
- określenie granic i ewentualnych składników terenu budowy,
- potwierdzenie przejęcia terenu budowy przez kierownika,
- datę przejęcia terenu budowy przez kierownika.
Dlaczego powyższe informacje powinny się znaleźć pisemnym protokole? Skoro kierownik budowy przyjmuje odpowiedzialność za to co dzieje się na terenie budowy, dobrze by było precyzyjnie określić: kto, od kiedy i na jakim dokładnie terenie ponosi odpowiedzialność.
Art. 22 pkt 1 pr. bud. posługuje się nieostrym sformułowaniem: „odpowiednie zabezpieczenie”. Co do zasady „podjęcie właściwych decyzji o odpowiedniości zabezpieczeń należy do będącego uczestnikiem procesu budowlanego kierownika budowy, który w imieniu inwestora ma wykazać się wymaganą z racjonalnych względów organizacyjnych oraz ze względu na normy techniczne inicjatywą i gospodarnością”.[1] Jak wskazują komentatorzy ww. przepisu „z reguły odpowiednie zabezpieczenie będzie miało ścisły związek ze specyfiką obiektu budowlanego i sposobem jego realizacji, rozmiarami terenu budowy, jego położeniem, zaludnieniem, kwestiami środowiskowymi, w tym dotyczącymi ochrony dóbr kultury, czy używanymi do budowy materiałami itd. Zabezpieczenie terenu budowy ma związek z ewentualną ingerencją czynników zewnętrznych w ten teren, jak też oddziaływaniem terenu budowy na tereny okoliczne (sąsiednie)”.[2] Zauważyć trzeba także, że wśród wymienionych w art. 22 pr. bud. obowiązków, poza odpowiednim zabezpieczeniem terenu budowy (art. 22 pkt 1 pr. bud.), do obowiązków kierownika budowy należy także podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym (art. 22 pkt 3d pr. bud.). Z zestawienia tych przepisów można wyprowadzić wniosek, że odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy polega w szczególności na uniemożliwieniu wstępu na budowę osobom niezwiązanym z wykonywaniem prac budowlanych.[3]
[1] A. Plucińska-Filipowicz, T. Filipowicz [w:] Prawo budowlane. Komentarz, wyd. IV, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2021, art. 22.
[2] tamże
[3] Wyrok SA w Gdańsku z 16.12.2014 r., I ACa 639/14, LEX nr 1649216.
