Zgodnie z brzmieniem art. 6471 § 1 Kodeksu cywilnego „Inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.”
Oznacza to, iż inwestorzy odpowiadają solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego (ale tylko i wyłącznie w zakresie) robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, a inwestor nie złożył sprzeciwu wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.[1]
Zatem odpowiedzialność, o jakiej mowa w przepisie art. 6471§ 1 Kodeksu cywilnego, może zostać uruchomiona w tych przypadkach, w których świadczenie podwykonawcy sprowadza się do wykonawstwa robót budowlanych, a nie do świadczeń o innym charakterze. Podwykonawcę z wykonawcą winna więc łączyć umowa, którą można zakwalifikować jako umowę o roboty budowlane.[2]
Aby zatem móc ustalić czy może być mowa o odpowiedzialności inwestora za zapłatę wynagrodzenia należnego wykonawcy w pierwszej kolejności wyjaśnić należy czym charakteryzuje się umowa o roboty budowalne, aby mogła być jako taka zakwalifikowana.
Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie
z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
Rezultatem działań wykonawcy budowlanego jest zatem oddanie inwestorowi obiektu wykonanego zgodnie z zasadami wiedzy technicznej i dostarczonym projektem. Działania wykonawcy budowlanego polegają zatem stricte na wykonywaniu robót budowlanych, co połączone jest z koniecznością wykonywania tych prac stosownie do wymagań prawa budowlanego. W przypadku umowy o roboty budowlane inwestor zobowiązany jest do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, takich jak: dostarczenie projektu, przekazanie terenu budowy, ustanowienie kierownika budowy, zapewnienie opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapewnienie ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego itp.
Nie ulega przy tym wątpliwości, że przedmiot świadczenia niepieniężnego w umowie o roboty budowlane jest przedsięwzięciem o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych, któremu z reguły towarzyszy wymóg projektowania i zinstytucjonalizowany nadzór.
Podsumowując elementem przesądzającym o charakterze umowy o roboty budowalne jest szczególna postać współdziałania inwestora z wykonawcą w zakresie przygotowania i wykonania przedmiotu umowy a przejawiająca się m.in. w dostarczeniu projektu i przekazaniu terenu budowy. Cechy te przesądzają o odrębnym i samoistnym charakterze umowy o roboty budowlane i to niezależnie od statusu prawnego związanych nią stron. Stanowisko to zostało przyjęte przez Sąd Najwyższy, który wskazywał, że o zakwalifikowaniu umowy jako umowy o roboty budowlane decydują przede wszystkim jej cechy przedmiotowe.
adwokat Maciej Sechman
[1] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi – I Wydział Cywilny, z dnia 4 listopada 2020 r., I AGa 102/19;
[2] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydział Cywilny, z dnia 12 grudnia 2019 r., I ACa 499/19.
