Chociaż instynktownie reagujemy na niespodziewane ataki broniąc siebie, bliskich i naszego majątku, takie działanie może czasem wywołać nie przyjemne konsekwencje. Prawo zazwyczaj zabrania użycia siły, ale istnieją wyjątkowe okoliczności kiedy jest to dozwolone, nawet jeśli oznacza to naruszenie czyjejś nietykalności cielesnej. Obrona konieczna dotyczy sytuacji, kiedy musimy się bronić, i określa, kto może tak działać oraz jak daleko można posunąć się w tej obronie.

Obrona konieczna

W świetle prawa karnego, obrona konieczna jest rozumiana jako kontratyp, co oznacza, że określone działania, które w innych warunkach byłyby przestępstwem, w kontekście obrony koniecznej są dozwolone i nie podlegają karze. Artykuł 25 Kodeksu Karnego jasno wyjaśnia, że ”nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem”. Obrona konieczna dotyczy nie tylko ochrony życia czy zdrowia, lecz także ochrony własności. Pod warunkiem, że działanie obronne jest natychmiastową reakcją na aktualne zagrożenie, a nie jest akcją opóźnioną lub uprzedzającą.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Zobacz Prawo karne

Jakie są warunki obrony koniecznej?      

Obrona konieczna w systemie prawnym jest regulowana przez artykuł 25 Kodeksu Karnego i określa warunki, przy których działanie w obronie jest legalne. Aby obrona była uznana za konieczną, musi istnieć bezpośrednie i nieuchronne zagrożenie atakiem, które jest jednocześnie bezprawne.

Osoba działająca w obronie nie może być prowokatorem ani inicjatorem konfliktu, a jej reakcja musi być adekwatna do zagrożenia – obrona musi być konieczna do odparcia ataku i nie może wykraczać poza granice proporcjonalności.

Ponadto działanie obronne może chronić wszelkie dobra prawnie chronione, jak życie, zdrowie, własność. Ostatecznie obrona konieczna jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy nie istnieje możliwość uniknięcia ataku przez inne środki, takie jak ucieczka czy wezwanie pomocy. Przekroczenie tych wytycznych może skutkować uznaniem czynu za nadużycie lub nawet przestępstwo.

Jakie są granice obrony koniecznej?

Przekroczenie granic obrony koniecznej może mieć miejsce, gdy środki obronne są niewspółmierne do zagrożenia. W takich przypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet od niej odstąpić. Zwłaszcza gdy obrona dotyczy wdarcia się do mieszkania lub odpierania zamachu poprzedzonego wdarciem się.

Istnieją okoliczności, kiedy osoba przekraczająca granice obrony koniecznej pod wpływem strachu czy wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, nie podlega karze. Kodeks karny uwzględnia, że w sytuacji ataku, trudno jest kalkulować, jaka forma obrony jest odpowiednia, jednak przewidywanie potencjalnego ataku i przygotowanie na przykład pułapek nie kwalifikuje się jako obrona konieczna, ponieważ nie dochodzi w takim przypadku do bezpośredniego ataku.

Pogotowie karne

Kancelaria zapewnia pomoc prawną osobom zatrzymanym w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. W przypadku zatrzymania przez organy ścigania niezwłocznie pojawiamy się na miejscu zdarzenia, również poza zwykłymi godzinami pracy naszej Kancelarii. Warto pamiętać, że brak pomocy profesjonalnego obrońcy już podczas pierwszego przesłuchania zazwyczaj negatywnie wpływa na dalszy przebieg postępowania.

W nagłych wypadkach prosimy o kontakt pod numerem telefonu: +48 730 556 100

Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.