Małoletni mieszkający za granicą też może odrzucić spadek w Polsce.

Małoletni także może zostać spadkobiercą. Najczęściej zdarza się to wówczas, gdy jego rodzić spadek taki odrzuca, gdyż długi spadkowe przekraczają korzyści płynące ze spadku. W takim przypadku rodzić chciałby, aby również małoletni nie dziedziczył spadku. Zgodnie z przepisem art. 101 § 3 k.r.o. rodzić nie może, bez zezwolenia sądu opiekuńczego, dokonać czynności przekraczającej zwykły zarząd. Orzecznictwo jednoznacznie przesądza, iż odrzucenie, w imieniu małoletniego spadku, jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd. Dlatego dopiero po otrzymaniu postanowienia sądu opiekuńczego rodzić może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka.

Jeżeli rodzice i dziecko zamieszkują w Polsce sytuacja nie powoduje większych problemów. Sytuacja ulega jednak komplikacji, gdy dziecko zamieszkuje za w innym kraju Unii Europejskiej. Aktualnie sytuacje takie zdarzają się coraz częściej. Pojawia się wówczas pytanie czy zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powinien wydać polski sąd opiekuńczy czy też sąd w miejscu zamieszkaniu małoletniego.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust 2 pkt e Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (zwanego dalej Bruksela II bis), rozporządzenie te ma zastosowanie do środków ochrony dziecka odnoszących się do zarządzania, zachowania lub dysponowania majątkiem dziecka. Jurysdykcję prawa właściwego w zakresie odrzucenia spadku w imieniu małoletniego określa zatem miejsce zwykłego pobyty dziecka. Nie jest to jednak zasada bezwzględnie obowiązująca i Bruksela II bis przewiduje odstępstwa od niej.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12 ust 3 Bruksela II bis sprawa opiekuńcza (a zatem również sprawa o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego) może być rozstrzygana w innym państwie, niż państwo zwykłego pobytu dziecka, jeżeli zaistniały następujące przesłanki:

  • dziecko posiada istotne związki z innym państwem, zwłaszcza z tego tytułu, że jedne z rodziców zamieszkuje w tym państwie lub dziecko jest jego obywatelem;
  • wszystkie strony postępowania sądowego zaakceptowały właściwość sądów wyraźnie lub w inny bezsprzeczny sposób, w chwili wniesienia powództwa, i leży to w najlepszym interesie dziecka.

W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) podkreśla się, iż sam fakt, iż rodzice zgodnie złożyli wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego do sądu innego państwa niż państwa zwykłego pobytu dziecka stanowi o zaakceptowaniu przez nich, w sposób wyraźny, właściwości sądu innego państwa. Jednocześnie podkreśla się aspekty związanie miejscem zamieszkania spadkodawcy w chwili jego śmierci oraz miejscem położenia masy spadkowej jako istotnie wpływające na możliwość dokonania wyboru jurysdykcji państwa innego niż państwa zwykłego pobytu dziecka. Uwzględniając powyższe dopuszczalne jest, aby do polskiego sądu opiekuńczego złożyć wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, nawet gdy małoletni zamieszkuje w innym państwie Unii Europejskiej. Taka decyzja rodziców jest uzasadniona związkami małoletniego z Polską (m. in. jego polskim obywatelstwem) oraz faktem, iż polski sąd opiekuńczy posiada większe i sprawniejsze możliwości weryfikacji decyzje rodziców o konieczności odrzucenia spadku w imieniu małoletniego, w sytuacji gdy spadek został odziedziczony w Polsce oraz jego składniki również znajdują się w Polsce.

Więcej artykułów