Kto i kiedy może wnieść do sądu subsydiarny akt oskarżenia?

Subsydiarny akt oskarżenia jest ostatecznością i wnosi się go do sądu, gdy organy ścigania odmawiają wszczęcia śledztwa/dochodzenia lub je umarzają. Przed wniesieniem subsydiarnego aktu oskarżenia należy jednak podjąć kroki mające na celu wzruszenie niekorzystnej dla pokrzywdzonego decyzji organu ścigania.

Subsydiarny akt oskarżenia pokrzywdzony może – wnieść od sądu, w następującej sytuacji.

Organ ścigania wydał postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa/dochodzenia,
a pokrzywdzony wniósł do sądu zażalenie na powyższe postanowienie. Następnie niezbędne jest, aby sąd uchylił postanowienie odmowie wszczęcia śledztwa lub umorzeniu postępowania i przekazał sprawę do dalszego prowadzenia Prokuratorowi lub organowi ścigania.

W dalszej kolejności niezbędne jest, aby organ prowadzący postępowanie ponownie wydał decyzję o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia,
a pokrzywdzony wniósł zażalenie, tym razem do prokuratora nadrzędnego. W sytuacji, gdy prokurator nadrzędny utrzyma w mocy postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia, wtedy pokrzywdzony może wnieść subsydiarny akt oskarżenia do sądu.

Wniesienie subsydiarnego aktu oskarżenia możliwe jest w przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego lub na wniosek. Natomiast w sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego, pokrzywdzony może skierować akt oskarżenia wyłącznie w tym trybie.

Termin do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia do sądu:

Pokrzywdzony może w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia
o postanowieniu prokuratora nadrzędnego o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia wnieść subsydiarny akt oskarżenia do sądu, dołączając po jednym odpisie dla każdego oskarżonego oraz dla prokuratora.

O wniesieniu aktu oskarżenia zawiadamia się innych pokrzywdzonych znanych sądowi.

Wymogi w zakresie subsydiarnego aktu oskarżenia

Akt oskarżenia wniesiony przez pokrzywdzonego powinien być sporządzony
i podpisany przez adwokata, radcę prawnego lub radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Subsydiarny akt oskarżenia podpisany tylko przez pokrzywdzonego będzie dotknięty brakiem formalnym. Sąd w tym przypadku zobowiąże pokrzywdzonego do uzupełnienie braku poprzez sporządzenie i podpisanie subsydiarnego aktu oskarżenia przez profesjonalistę, czyli adwokata, radcę prawnego, radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

 Akt oskarżenia powinien również spełniać wymogi określone w art. 332 i 333 § 1 k.p.k., a więc powinien zawierać:

1) imię i nazwisko oskarżonego, inne dane o jego osobie, w tym numer telefonu, telefaksu i adres poczty elektronicznej lub informację o ich nieposiadaniu przez oskarżonego lub niemożności ich ustalenia, dane o zastosowaniu środka zapobiegawczego oraz zabezpieczenia majątkowego;

2) dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody;

3) wskazanie, że czyn został popełniony w warunkach wymienionych w art. 64 lub
 art. 65 Kodeksu karnego albo art. 37 § 1 Kodeksu karnego skarbowego;

4) wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które zarzucany czyn podpada;

5) wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy.

 Do aktu oskarżenia dołącza się jego uzasadnienie, przytaczające fakty i dowody, na których oskarżenie się opiera, a w miarę potrzeby wyjaśniające podstawę prawną oskarżenia i omawiające okoliczności, na które powołuje się oskarżony w swej obronie.

 Jeżeli postępowanie przygotowawcze zakończyło się w formie dochodzenia, akt oskarżenia może nie zawierać uzasadnienia.

 Akt oskarżenia powinien także zawierać:

1) listę osób, których wezwania oskarżyciel żąda;

2) wykaz innych dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie głównej domaga się oskarżyciel.

 Do aktu oskarżenia dołącza się, do wiadomości sądu, listę ujawnionych osób pokrzywdzonych z podaniem ich adresów, a także adresy osób, których wezwania oskarżyciel żąda. Należy również podać numery telefonów, telefaksów i adresy poczty elektronicznej osób wskazanych w zdaniu pierwszym, chyba że informacji tych nie można ustalić.

Subsydiarny akt oskarżenia należy wnieść od sądu, w którego okręgu popełniono przestępstwo. W zależności od rodzaju przestępstwa sądem właściwym będzie sąd rejonowy bądź sąd okręgowy. Należy w tym przypadku podkreślić, że w przypadku zbrodni, czyli przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 – sądem właściwym będzie zawsze sąd okręgowy.

W razie wniesienia aktu oskarżenia, spełniającego warunki przewidziane prawem, prezes sądu przesyła jego odpis prokuratorowi, który może wziąć udział w sprawie,
a także zobowiązany jest do przekazania sądowi akt postępowania przygotowawczego.

Koszty wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia

Wraz z wniesieniem subsydiarnego aktu oskarżenia należy uiścić opłatę sądową 
w wysokości 300 złotych. Dowód dokonania opłaty należy dołączyć do subsydiarnego aktu oskarżenia.

Aplikant adwokacki Michał Małysiak

Więcej artykułów