Podatek od towarów i usług potocznie nazywany podatkiem VAT jest daniną, którą przedsiębiorca ma obowiązek płacenia do urzędu skarbowego. Podatek VAT jest odrębnym podatkiem od PIT-u, czyli podatku dochodowego od osób fizycznych oraz CIT-u, czyli podatku dochodowego od osób prawnych.
Opodatkowaniu podatkiem VAT są podlega:
– sprzedaż towarów i usług wykonywana w Polsce
– eksport towarów
– import towarów
– wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
– wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Czy każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą musi być podatnikiem VAT? Otóż nie. Podatników podatku VAT możemy podzielić na dwie grupy:
– podatnika VAT zwolniony
– podatnik VAT czynny.
Kiedy jest się podatnikiem VAT zwolnionym? Tutaj mamy dwa rodzaje zwolnienie:
– zwolnienie podmiotowe oraz
– zwolnienie przedmiotowe.
Zwolnienie podmiotowe
Zwolnienie podmiotowe – dotyczy podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w roku podatkowym 200.000 zł. W przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej kwotę 200.000 zł odnosi się do proporcji czasu w jakim działalność jest prowadzona. Ustawodawca wskazuje też czynności, które nie wchodzą do limitu sprzedaży 200.000 zł. Taką czynnością jest np. odpłatna dostawa towarów, która na podstawie przepisów o podatku dochodowym jest zaliczana przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (podstawa prawna art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług). Zwolnienie podmiotowe traci moc począwszy od dnia dokonania czynności, w którym limit przekroczył kwotę 200.000 zł. Oczywiście przedsiębiorca może dobrowolnie zrezygnować z przysługującego zwolnienia podmiotowego i stać się podatnikiem VAT, poprzez zawiadomienie właściwego Naczelnika urzędu skarbowego składając zgłoszenie do VAT – druk VAT-R.
Zwolnienie przedmiotowe
Zwolnienie przedmiotowe – dotyczą rodzaju prowadzonej działalności przez przedsiębiorcę. Katalog czynności zwolnionych z VAT z mocy ustawy znajduje się w art. 43 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przykładem usług zwolnionych są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów: lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności, psychologa. Czy też usługi edukacyjne – usługi świadczone przez:
a) jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia i wychowania,
b) uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia.
W przypadku zwolnienie przedmiotowego podobniej jak w przypadku zwolnienia podmiotowego podatnik może zrezygnować ze zwolnienia i zadeklarować chęć bycia podatnikiem podatku VAT w sposób opisany jak wyżej.
Podatnik VAT czynny
To podatnik, który z racji rodzaju prowadzonej działalności musi być podatnikiem VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług w art. 113 ust 13 wskazuje, jakie rodzaje działalności nie podlegają Zwoleniu z VAT. I tak, w przypadku, kiedy przedsiębiorca:
dokonuje dostaw:
- towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
– energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
– wyrobów tytoniowych,
– samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
d) terenów budowlanych,
e) nowych środków transportu,
f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
– urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
– pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
– motocykli (PKWiU ex 45.4);
czy świadczy usługi:
a) prawnicze,
b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
c) jubilerskie,
d) ściągania długów, w tym factoringu;
bądź nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju
obligatoryjnie jest podatnikiem VAT.
Podatnik VAT czynny ma obowiązek zarejestrować się do VAT oraz składać za okresy miesięczne (kwartalne) w terminie do 25 następującego miesiąca po miesiącu (kwartale) w którym powstał obowiązek podatkowy elektronicznie deklarację i ewidencję sprzedaży – JPK_VAT. Ponadto w terminie składania JPK_VAT należy dokonać zapłaty podatku VAT.
Do rejestracji podatnika VAT czynnego służy formularz VAT-R. Należy go złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług objętych VAT.
Aby sprawić czy Twój kontrahent jest podatnikiem VAT czynnym można skorzystać z tzw. Białej Listy Podatników ogólne dostępnej w Internecie na stronach Ministerstwa Finansów – wpisując NIP, REGON kontrahenta. Przedmiotowa strona zawiera wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT link do strony: https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka