Kradzież pieniędzy z konta internetowego. Czy Bank musi zwrócić pieniądze?

Obecnie w związku z rozwojem e-usług i tendencją do przenoszenia coraz większej liczby spraw codziennych do sfery wirtualnej powszechne stało się korzystanie z bankowości elektronicznej. Możliwość dokonywania transakcji bankowych
z wykorzystaniem internetu jest niewątpliwie dużym ułatwieniem, jednakże wiąże się z zagrożeniami. Co w przypadku, gdy padniemy ofiarą kradzieży środków z rachunku? Czy bank ma obowiązek zwrócić pieniądze?

Bank ma obowiązek chronić nasze pieniądze przechowywane na rachunku

Istotą umowy rachunku bankowego, określonej w art. 725 i następnych k.c., jest zobowiązanie, na czas oznaczony lub nieoznaczony banku względem posiadacza rachunku do przechowywania jego środków pieniężnych. Ponadto w zależności od treści umowy bank może być zobowiązany do dokonywania rozliczeń pieniężnych na zlecenie posiadacza rachunku. Co więcej, stosownie do treści art. 50 ust. 2 ustawy prawo bankowe, bank jest zobowiązany dołożyć szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych.  

Transakcja autoryzowana czy nieautoryzowana?

Bank, aby wykonać transakcję, wymaga jej autoryzacji. Autoryzacja transakcji, zgodnie
z treścią art. 40 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych, oznacza zgodę płatnika (posiadacza rachunku) na jej dokonanie. W ślad za orzecznictwem sądów można doprecyzować,
że transakcja autoryzowana to transakcja, której płatnik jest świadomy i wyraził na nią zgodę. Zgoda jest wyrażana w sposób przewidziany w umowie z bankiem- najczęściej jest
to regulamin. Dla uznania transakcji za autoryzowaną wymagane jest by zgody (autoryzacji) transakcji dokonał wyłącznie płatnik. W przypadku, gdy to nie posiadacz rachunku, lecz inna osoba zleci dokonanie transakcji, mamy do czynienia z transakcją nieautoryzowaną

Co zrobić, jeśli zauważymy, że z naszego konta zniknęły pieniądze?

W pierwszej kolejności należy jak najszybciej skontaktować się z bankiem, złożyć reklamację
i zablokować dostęp do konta oraz zastrzec karty płatnicze. Następnie należy poinformować organy ścigania – Policję i złożyć zawiadomienie. Konieczne jest zachowanie potwierdzenia zgłoszenia zawiadomienia – może być ono przydatne w razie ewentualnego sporu z bankiem.

Obowiązek zwrotu środków przez Bank. Czy ma charakter bezwzględny?

W przypadku wystąpienia nieautoryzowanej transakcji płatniczej bank, co do zasady,
na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu środków na konto klienta, nie później jednak niż do końca dnia roboczego następującego po dniu stwierdzenia wystąpienia nieautoryzowanej transakcji. Obowiązek banku nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Zgodnie z ust. 3 wspomnianego powyżej
art. 46 ustawy o usługach płatniczych płatnik (posiadacz rachunku) odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze w pełnej wysokości, jeżeli doprowadził do nich umyślnie albo w wyniku umyślnego lub będącego skutkiem rażącego niedbalstwa. Banki często odmawiają zwrotu środków powołując się na powyższą przesłankę i twierdzą, że do kradzieży pieniędzy doszło właśnie wskutek rażącego niedbalstwa posiadacza rachunku.

Rażące niedbalstwo klienta banku- Czy rzeczywiście ma miejsce?

Brak jest w polskim porządku prawnym ustawowej definicji rażącego niedbalstwa. Jednakże, na podstawie orzecznictwa sądów (w tym Sądu Najwyższego) możemy przyjąć, że jest to  zachowanie, które znacznie odbiega od przyjętych norm i powszechnie obowiązujących zasad. Upraszczając, można powiedzieć, że jest to działanie skrajnie lekkomyślne, nieracjonalne.

W zdecydowanej większości przypadków nieautoryzowanych transakcji nie można uznać,
że klient banku dopuścił się rażącego niedbalstwa. Klient pada ofiarą przestępców- profesjonalistów w swoim fachu, którzy stosują wobec niego precyzyjnie przygotowany mechanizm oszustwa ukształtowany w sposób, by ich ofiara nie była świadoma tego, że pada ofiarą oszustwa. Przestępcy wysyłają wiadomości identyczne jak te, które otrzymujemy
np. od firmy kurierskiej, bądź kontaktują się z nami, podając się za pracowników banku. 
W tożsamych sprawach sądy wielokrotnie orzekały, że nawet jeśli w danej sprawie można uznać, że klient banku dopuścił się niedbalstwa, to nie miało ono charakteru rażącego, wobec czego bank nadal był zobowiązany zwrócić środki.

Bank odrzuca reklamację. Co dalej?

W przypadku gdy bank odrzuca naszą reklamację przede wszystkim nie należy się poddawać. Jest to właściwy moment, by uzyskać fachową poradę, gdyż najczęściej będzie konieczne wystąpienie przeciwko bankowi na drogę sądową. Profesjonalny pełnomocnik udzieli odpowiedniej pomocy i poprowadzi sprawę, by uzyskać zwrot środków od banku.

O autorze

Jakub Sikora

Aplikant Adwokacki

O MNIE

Aplikant adwokacki przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach.

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Autor pracy magisterskiej nt. zagadnień prawo-etycznych związanych z transplantacją narządów, którą  obronił pod kierunkiem prof. dr hab. Zygmunta Tobora. W trakcie studiów uzyskiwał Stypendium  Rektora  dla najlepszych studentów. 

Z Kancelarią związany od kwietnia 2021 roku. Do jego głównego obszaru zainteresowań   zawodowych  należą prawo cywilne oraz bankowe, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z  problematyką nieautoryzowanych transakcji płatniczych i cyberprzestępczości, a także obsługa wspólnot  mieszkaniowych. Posiada  również  doświadczenie w zakresie prawa rodzinnego oraz obsługi spółek. 

Prywatnie zapalony żeglarz i windsurfer chętnie podejmujący nowe wyzwania. 

Posługuje się językiem angielskim.

KONTAKT


Więcej artykułów