Od 21 lutego 2023 roku pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości w zakładzie pracy. Nowe przepisy pozwalają pracodawcom na samodzielne badanie zatrudnionych osób na obecność w ich organizmie alkoholu i innych podobnych substancji. Czy pracownika można zbadać w każdej sytuacji i czy istnieją jakieś ograniczenia? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Jakie obowiązki ma pracodawca przed wprowadzeniem kontroli trzeźwości?
Wprowadzenie kontroli trzeźwości musi zostać poprzedzone ogłoszeniem przez pracodawcę w jaki sposób będą realizowane kontrole. W układzie zbiorowym, regulaminie pracy albo w obwieszczeniu ustala się grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania.
W przypadku zatrudnienia pracownika objętego kontrolą trzeźwości pracodawca ma obowiązek przekazać mu powyższe informacje w postaci papierowej lub elektronicznej.
Czy pracodawca może badać alkomatem pracowników?
Jeżeli badanie trzeźwości jest niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu. Należy zaznaczyć, że kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Kontrola powinna być przeprowadzona w sposób komfortowy dla pracownika oraz taki, który nie będzie naruszał jego praw. Co więcej pracodawca może badać pracownika jedynie w sposób bezinwazyjny, a więc za pomocą analizatorów wydychanego powietrza posiadających potwierdzenie kalibracji.
Co grozi pracownikowi za stawienie się do pracy w stanie po spożyciu alkoholu?
Jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika, pracodawca nie dopuszcza pracownika do pracy. Co za tym idzie pracownik traci prawo do wynagrodzenia za dzień pracy. Pracodawca ma także prawo do zastosowania kary upomnienia lub nagany. Pracodawca może także pozbawić pracownika prawa do premii lub nawet zwolnić go dyscyplinarnie.
Czy pracownik może odmówić poddania się badaniu alkomatem?
Zgodnie z nowelizacją pracownik nie może odmówić dmuchnięcia w alkomat i ma obowiązek przebadać się na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Pracodawca powinien spełniać jednak wszystkie niezbędne warunki, aby przeprowadzić kontrolę w sposób rzetelny i nienaruszający godności pracownika. Alkomat, którym wykonywane jest badanie powinien być urządzeniem profesjonalnym, wyposażonym w specjalistyczny czujnik.
W przypadku kiedy pracownik ma wątpliwości co do wyniku badania, ma on prawo do ponownego zbadania przez policję za pomocą alkomatu lub (na specjalne żądanie) przez badanie próbki krwi. W przypadku kiedy okaże się trzeźwy zachowuje prawo do wynagrodzenia, a jego nieobecność jest usprawiedliwiona.
W sytuacji kiedy pracownik odmawia poddania się badaniu, pracodawca ma prawo wezwać policję, aby wykonała stosowne badanie.