Obecnie coraz więcej małżeństw w Polsce decyduje się na zawarcie umowy intercyzy i ustanowienie rozdzielności majątkowej. Często jest to spowodowane chęcią ochrony niezależności finansowej lub zabezpieczenia przed potencjalnymi długami jednego z małżonków. Niemniej jednak, czy intercyza niesie za sobą jakieś konsekwencje w kontekście dziedziczenia? Co się dzieje ze spadkiem, jeśli małżonkowie zawarli rozdzielność majątkową?
Na czym polega intercyza?
W chwili zawarcia małżeństwa, małżonkowie w Polsce automatycznie podlegają wspólności majątkowej, co oznacza, że każdy przedmiot nabyty w trakcie małżeństwa należy do obojga małżonków w równym stopniu. Jednak przed lub w trakcie małżeństwa małżonkowie mają możliwość sporządzenia intercyzy – umowy regulującej częściową lub całkowitą rozdzielność majątkową. Intercyza, sporządzona w formie aktu notarialnego, umożliwia ustalenie, że małżonkowie posiadają odrębne majątki, z pełnym prawem do zarządzania swoimi własnymi dobrami.
Intercyza a dziedziczenie: Jak rozdzielność majątkowa wpływa na dziedziczenie?
Ważne jest zrozumienie, że intercyza nie ogranicza prawa do dziedziczenia przez małżonka. W przypadku śmierci jednego z małżonków, decydujący wpływ na podział spadku ma testament sporządzony przez zmarłego. Jeśli istnieje testament, to jego postanowienia determinują rozdział majątku spadkowego zgodnie z wolą spadkodawcy, pod warunkiem, że szczególne przepisy nie wyłączą jego stosowania (np. testament sporządzony w niewłaściwej formie).
W przypadku braku testamentu następuje dziedziczenie ustawowe. Wówczas małżonek wraz z dziećmi spadkodawcy dziedziczą w pierwszej kolejności w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ całego spadku. Istotne jest, że rozdzielność majątkowa nie wpływa na dziedziczenie ustawowe, a więc małżonek wciąż ma prawo do udziału w spadku.
Jeśli spadkodawca nie posiadał potomków, wtedy do spadku zostają powołani małżonek oraz rodzice, przy czym rodzice w częściach po 1/4, zakładając, że ustalono ojcostwo spadkodawcy.
Intercyza a prawo do zachowku
W przypadku, gdy spadkodawca nie zapisał żadnej części spadku na rzecz małżonka, ale nie został on wydziedziczony, małżonkowi przysługuje prawo do zachowku. Oznacza to, że nawet w obecności intercyzy i rozdzielności majątkowej, jeżeli małżonek nie został wykluczony z dziedziczenia przez testament, nie zrzekł się dziedziczenia, nie odrzucił spadku ani nie został uznany za niegodnego, nadal przysługuje mu prawo do otrzymania minimalnej części spadku.
Czy intercyza wpływa na wysokość spadku?
Warto zauważyć, że rozdzielność majątkowa może wpływać na wysokość spadku. Jeśli małżonkowie posiadali wspólność majątkową, w momencie śmierci jednego z małżonków druga osoba miałaby prawo do połowy majątku wspólnego. Jednak przy rozdzielności majątkowej, cały majątek osobisty zmarłego małżonka wchodzi w skład spadku.
Podsumowując, intercyza i rozdzielność majątkowa nie ograniczają prawa do dziedziczenia przez małżonka. Intercyza wpływa natomiast na sposób podziału majątku w przypadku rozwodu lub śmierci jednego z małżonków. Przed podjęciem decyzji o sporządzeniu intercyzy, zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym, który pomoże w opracowaniu umowy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.