W większości przypadków to twórca lub osoba dysponująca majątkowymi prawami autorskimi jest podmiotem wyłącznie uprawnionym do decydowania o sposobie i zakresie rozpowszechniania utworu, w tym również fotografii. Ustawa o prawie autorskim przewiduje jednak szereg ściśle określonych wyjątków, na podstawie których podmioty trzecie mogą wkraczać w monopol osób uprawnionych. Wyjątki te nazywane są przez ustawę dozwolonym użytkiem. Jednym z rodzajów dozwolonego użytku jest wykorzystanie fotografii reporterskiej w prasie, radiu i telewizji do celów informacyjnych, określone w art. 25 ustawy o prawie autorskim. Poprzez ten przepis ustawodawca chciał zapewnić mediom możliwość spełniania przez nie funkcji informacyjnej.
Fragment przepisu, który nas interesuje brzmi następująco:
Art. 25
1. Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji już rozpowszechnione:
a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,
b) artykuły na aktualne tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione,
c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie;
2. Za korzystanie z utworów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b i c, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że dozwolony użytek określony w w/w przepisie stosuje się tylko i wyłącznie do fotografii już rozpowszechnionych. W omawianym przypadku takim rozpowszechnieniem będzie udostępnienie fotografii na własnym fanpage’u na portalu Facebook.com.
Następnie zastanowić się musimy czym jest określona w przepisie „aktualna fotografia reporterska”. Zgodnie z wyrokiem SA w Warszawie z 19.8.2005 r. (VI ACA 330/05, Wok. 2006, Nr 11, s. 42): „zdjęcie reporterskie, w rozumieniu art. 25 ust. 1 PrAut musi dotyczyć aktualnych zdarzeń. Kadr ma je dokumentować, bowiem prawo przedruku dotyczy tylko takich ram czasowych, w jakich zachowuje aktualność z punktu widzenia szybkości obiegu informacji”. Nie można odmówić takiego charakteru zdjęciu, o którym mowa w naszej sytuacji. Przedstawia ono bardzo aktualny w owym czasie temat, obrazując pewnego rodzaju nastroje społeczne panujące wsród kibiców. Wykorzystanie tych zdjęć przez kolejne media – polskie i zagraniczne – miało na celu poinformowanie odbiorców o aktualnej sytuacji społeczno-politycznej.
Dozwolony użytek w naszym przypadku nie wyłącza jednak dwóch absolutnie ważnych obowiązków podmiotu, który fotografię wykorzystuje:
– poszanowania osobistych praw autorskich twórcy (tj. przede wszystkim podpisania zdjęcia);
– zapłaty wynagrodzenia za wykorzystanie fotografii, zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy o prawie autorskim.
Reasumując: media, w celu przekazywania aktualnych informacji są uprawnione do wykorzystywania rozpowszechnionych fotografii reporterskich, jednak nastąpić to musi za wynagrodzeniem i z poszanowaniem osobistych praw autorskich twórcy.
Zobacz naszą pełną ofertę: ochrona danych osobowych