Część pierwsza – Ogólna charakterystyka celów i założeń ustawy.
Z pierwszym dniem stycznia 2016 r. wchodzi w życie ustawa Prawo restrukturyzacyjne z dnia 15 maja 2015 r., której naczelną ideą jest ratowanie zagrożonych likwidacją przedsiębiorstw. Mając powyższe na uwadze, już dziś warto bliżej przyjrzeć się treści rzeczonej ustawy.
Jak wynika z Uzasadnia projektu ustawy, głównym celem nowej regulacji jest wprowadzenie takich instrumentów prawnych, które pozwolą na skuteczną i relatywnie szybką restrukturyzację przedsiębiorstw, poprzez którą możliwa będzie ochrona miejsc pracy oraz zapewnienie ciągłości gospodarczej i kontraktowej przedsiębiorstwa dłużnika. Ustawodawca zdecydował się wyraźnie rozgraniczyć postępowanie upadłościowe od postępowania restrukturyzacyjnego, tworząc odrębny akt prawny, rangi ustawowej. Jak zauważa prawodawca, w świadomości społecznej, postępowanie upadłościowe kojarzone jest bezwzględnie z likwidacją przedsiębiorstwa dłużnika, stąd po ogłoszeniu upadłości wierzyciele mają poczucie braku możliwości faktycznego odzyskania swych należności, przez co zaprzestają jakichkolwiek rozmów z dłużnikiem. Konstatując, nowe prawo restrukturyzacyjne w swym naczelnym założeniu ma zerwać z powszechnie zakorzenionym przeświadczeniem, iż powstanie stanu niewypłacalności dłużnika – w rozumieniu ustawy Prawo upadłościowe- jest bezpośrednio skorelowane z procesem likwidacji, bankructwem przedsiębiorstwa. W jaki sposób ustawodawca chce zrealizować powyższe cele?
W treści komentowanej ustawy, unormowane zostały cztery odrębne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:
– postępowanie o zatwierdzenie układu;
– przyśpieszone postępowanie układowe;
– postępowanie układowe;
– postępowanie sanacyjne.
Przedmiotowe rozwiązanie w swej istocie ma umożliwić dłużnikowi wybór formy restrukturyzacji, dostosowanej do indywidualnego przedsiębiorstwa dłużnika, z uwzględnieniem jego kondycji finansowej i struktury organizacyjnej. Warto wskazać, iż postępowanie restrukturyzacyjne inicjuje wyłącznie dłużnik, składając wniosek restrukturyzacyjny, a może ono być prowadzone jedynie w stosunku do dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Zasadą będzie, że w przypadku zgłoszenia wniosku restrukturyzacyjnego i wniosku o ogłoszenie upadłości sąd w pierwszej kolejności rozpozna wniosek restrukturyzacyjny (art. 12 p.r.). Zgodnie z definicją ustawową, dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych – jednakże domniemywa się, że tak jest, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Szczególne unormowania w tym zakresie powołano względem dłużników, będących spółkami kapitałowymi, wówczas niewypłacalność takiego dłużnika aktualizuję się gdy:
-jego zobowiązania pieniężne przekroczą wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące;
– zgodnie z bilansem jego zobowiązania przekroczą wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Mając powyższe na względzie, pozytywnie należy ocenić modyfikacje wprowadzone przez prawodawcę w zakresie definicji „niewypłacalności”, albowiem obecne uregulowanie, w którym brak konkretyzacji czasokresu niewykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych, powodowało sytuacje, w których przedsiębiorca mógł zostać uznany za niewypłacalnego z powodu relatywnie krótkiego opóźnienia w zapłacie faktury – dłużnik, w obecnym stanie prawnym jest obowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, tj. niewykonywanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W uzasadnieniu projektu ustawy, wyjaśniono, iż objęcie dłużników niewypłacalnych procedurą restrukturyzacyjną, zasadne jest przede wszystkim przez wzgląd na wierzycieli, dla których efektywniejsze może być uzyskanie zaspokojenia w wyniku realizacji układu, aniżeli likwidacji majątku dłużnika w drodze postępowania upadłościowego.
W treści uzasadnienia projektu ustawy, prawodawca wyczerpująco wymienia cele, dla których została ona uchwalona. Szczególną uwagę, należy zwrócić na zapis, w którym ustawodawca wskazuje, iż nowe prawo restrukturyzacyjne ma realizować tzw. politykę „nowej szansy”, której ideą jest zapewnienie „nowego startu” przedsiębiorcom, których problemy gospodarcze wynikają z niekorzystnej zmiany warunków ekonomicznych. Warto w tym względzie wskazać, iż nowe p.r. spełniać ma zarówno funkcje sanacyjną, sprowadzającą się do restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika, jak również nie mniej istotną funkcje windykacyjną, bowiem przedmiotowa nowa regulacja ma doprowadzić do zaspokojenia wierzycieli w drodze zawartego i zatwierdzonego przez sąd układu. Przepisy komentowanej ustawy mają otwierać pole do wspólnego wynegocjowania warunków układu między dłużnikiem a wierzycielami, który w najwyższy możliwy sposób zapewni zaspokojenie wierzycieli, przy jednoczesnym zachowaniu substancji ekonomicznej przedsiębiorstwa dłużnika. Warto jednak zaznaczyć, iż rozwiązania nowego p.r. hołdują zasadzie dominacji grupowego (zbiorowego) interesu wierzycieli nad interesem poszczególnego wierzyciela.
Komentowana ustawa ma nade wszystko realizować zasady: szybkości, równości uczestników postępowania oraz jawności. Skrócenie czasu postepowania ma być osiągnięte m.in. przez: terminy instrukcyjne dla sądu, sędziego komisarza, nadzorcy sądowego i nadzorcy, ustalenie spisu wierzytelności na podstawie dokumentów dłużnika, tj. bez zgłaszania wierzytelności, obowiązek zatwierdzania spisu wierzytelności i wyznaczenia terminu zgromadzenia wierzycieli mimo nierozpoznania wszystkich sprzeciwów, ograniczenia dowodowe w postępowaniu wywołanym sprzeciwem. Zasada jawności postępowania, realizowana będzie m.in. w wyniku utworzenia Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości, gdzie będą obwieszczane wszelkie postanowienia wydane w toku postępowania.
Źródła:
– Ustawa Prawo restrukturyzacyjne z dnia 15 maja 2015 r. (Dz.U.2015.978 z dnia 2015.07.14);
– Uzasadnienie projektu ustawy Prawo restrukturyzacyjne – druk sejmowy nr 2824.
Zobacz naszą pełną ofertę: oddłużanie